Είναι συχνό, όταν γίνεται αναφορά στη γεωγραφία της ελληνικής πολιτικής σκηνής, το ΚΚΕ να τοποθετείται «αριστερότερα» του ΣΥΡΙΖΑ. «Ασκείται πίεση από τα αριστερά του», «βάλλεται από τα αριστερά», «η διεύρυνση της πολιτικής συμμαχίας προς τα αριστερά», είναι φράσεις που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν αντιθέσεις, συνάφειες και σχέσεις του κόμματος της ριζοσπαστικής Αριστεράς με το κομμουνιστικό κόμμα.
Βέβαια, αν παίρναμε στην κυριολεξία τις δηλώσεις της ηγεσίας του ΚΚΕ, τότε θα έπρεπε να αποδεχτούμε πως το ΚΚΕ δεν νιώθει πως ανήκει στην Αριστερά.
«Τι θα πει Αριστερά;, Εμείς είμαστε κομμουνιστές», κατά τη δήλωση της Αλέκας Παπαρήγα. Πράγμα που, ξαναλέω, αν το πάρουμε στην κυριολεξία, σημαίνει πως η πολιτική γεωγραφία, όπως κατανοείται τους δύο τελευταίους αιώνες στον καπιταλιστικό κόσμο, δεν περιλαμβάνει το ΚΚΕ. Η φράση, λοιπόν, «αριστερότερα του ΣΥΡΙΖΑ» έχει το ίδιο στάτους με κάτι σαν «νοτίως του μέλλοντος» ή «δεξιότερα της αγάπης». Συνιστά, δηλαδή, α-νόητη διατύπωση.
Δεν μπορούμε, ωστόσο, να το πάρουμε κυριολεκτικά. Γιατί το ΚΚΕ, μετέχοντας στην πολιτική διαμάχη και την κοινωνική αντιπαράθεση, δεν γίνεται να βρίσκεται «εκτός του κόσμου τούτου». Θέλω να πω, ο αντικαπιταλισμός δεν συνιστά τοποθέτηση στο επέκεινα. Σε φιλοσοφική γλώσσα, είναι στάση εμμενής και όχι υπερβατική. Αυτό, άλλωστε, είναι που, διαχωρίζει τη μαρξιστική του εκδοχή από αυτές που έμειναν στην ιστορία ως ουτοπικές, δηλαδή, ακριβώς, υπερβατικές.
Με τα λόγια του Μαρξ, «ο κομμουνισμός είναι το κίνημα που ανατρέπει την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων». Τώρα, όχι κάποτε. Διαρκώς, όχι κάποια στιγμή. Η Αριστερά, λοιπόν, είναι του ενθάδε και του τώρα. Ή δεν είναι τίποτε.
Το ΚΚΕ δεν είναι «τίποτε», ακριβώς γιατί τα μέλη του, με τον τρόπο τους πάντα, συμμετέχουν στους αγώνες κι ενδιαφέρονται για πολιτικά αποτελέσματα. Κάποιες φορές παράγουν πολιτικά αποτελέσματα. Πράγμα που σημαίνει πως περιλαμβάνονται στον πολιτικό χάρτη, θέλοντας και μη. Άλλωστε, ανεξάρτητα από τις δημόσιες δηλώσεις της ηγεσίας του, ο επαναστατικός αυτοπροσδιορισμός από μόνος του αποτελεί κατάταξη στη γεωγραφία. Αριστερή κατάταξη.
Έλα, όμως, που αυτό αμφισβητείται σφόδρα. Όπως έδειξε η έρευνα μεταξύ των συνέδρων του ΣΥΡΙΖΑ του πρόσφατου Ιουλίου η αυτοαντίληψή τους είναι πως βρίσκονται πολύ αριστερότερα του ΚΚΕ. Έτσι, στην κλίμακα 1 έως 10 (με 1 για την Αριστερά και 10 για τη Δεξιά) οι συριζαίοι αυτοτοποθετούνται στο 1.9, σχεδόν ακροαριστερά, ενώ το ΚΚΕ το ταξινομούν στο 3.5, κοντύτερα στο κέντρο, δηλαδή.
Έχει κάποια σημασία αυτό; Μήπως μας βάζει σε μια βλακώδη λογική αριστερόμετρου; Ισχυρίζομαι πως και έχει σημασία και δεν μας οδηγεί σε βλακώδεις ατραπούς.
Σε ό,τι αφορά το δεύτερο, είναι τέτοια η αποστροφή της μεγάλης πλειοψηφίας των ανθρώπων του ΣΥΡΙΖΑ προς το σεχταρισμό και την «αυτάρκεια», που είναι συχνότερο να βρεις στην πρακτική τους τον αυτοσαρκασμό παρά την αλαζονεία. Πρόκειται για έναν πολύ ανοικτό πολιτικό χώρο, στα όρια, κάποιες φορές, της αυτοϋπονόμευσης.
Με δεδομένο αυτό, η πολύ αριστερή αυτοτοποθέτησή τους είναι, νομίζω, καλό σημάδι. Γιατί, αν κάτι υποδηλώνει, που έχει πολιτική σημασία, είναι πως αντιλαμβάνονται πολύ καλά ότι αυτό που επιδιώκουν, η κυβέρνηση της Αριστεράς, σηματοδοτεί μια κολοσσιαία πολιτική και κοινωνική σύγκρουση με ευρωπαϊκές και παγκόσμιες διαστάσεις. Καμιά «ομαλότητα» δεν τους περιμένει έχοντας να αντιμετωπίσουν αυτό το διακύβευμα. Η αυτοτοποθέτησή τους, λοιπόν, είναι και μια εκδήλωση αποφασιστικότητας μπροστά στα δύσκολα.
Που γίνονται δυσκολότερα λόγω της στάσης του ΚΚΕ.
Από τον Δεκέμβρη και την Υπατία μέχρι τις πλατείες και τις εκλογές έχουμε δεκάδες επεισόδια, που αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. Σε όλες τις ριζοσπαστικές καμπές του κινήματος το ΚΚΕ βρέθηκε απέναντι.
Και σήμερα εμφανίζεται ως εάν ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί το μέγιστο εχθρό του. «Κάποιοι λένε ότι είναι καλύτερα να διαπραγματευθεί η ΝΔ που είναι «παιδί του συστήματος» παρά κάποιος που δεν ξέρει και που χθες ήταν άλλο και σήμερα άλλο», είπε, μεταξύ άλλων, η Παπαρήγα στην τελευταία παρέμβασή της στη Βουλή, την οποία αφιέρωσε, στο σύνολό της σχεδόν, σε μια εμμονική επίθεση στο κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς.
«Κάποιοι λένε». Και, προφανώς για να λένε, κάτι θα ξέρουν. Αν είναι να ψηφίσετε ΣΥΡΙΖΑ, λοιπόν, ψηφίστε καλύτερα ΝΔ.
Και όλα αυτά δεν δηλώνουν μόνον εμπάθεια και σεχταρισμό. Δείχνουν και σκέψη ταραγμένη. Διότι τι άλλο σημαίνει η θέση του γραμματέα του ΚΚΕ πως ο ΣΥΡΙΖΑ μεταλλάσσεται σε σοσιαλδημοκρατία; Αλήθεια, αυτό δεν ήταν πάντοτε στην ανάλυση του ΚΚΕ; Από πότε άρχισε η μετάλλαξή του; Πρωτύτερα υπήρξε ριζοσπαστικός; Ημικομμουνιστικός, ίσως; Ρε, μπερδέματα που έχει η διαλεκτική!
Ας κλείσω με ένα τελευταίο παράδοξο.
Η ανάλυση του ΚΚΕ αναφορικά με το μείζον ζήτημα της καπιταλιστικής κρίσης είναι πανομοιότυπη με αυτήν της πλειοψηφίας του ΣΥΡΙΖΑ, αυτήν του ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή. Ο ορισμός της ως κρίσης υπερσυσσώρευσης, που τον μοιράζονται τα δύο κόμματα, οδηγεί, επιπλέον, και σε μια κοινή προσέγγιση τόσο της κρίσης όσο και των απαντήσεων με όρους πρωταρχικά ταξικούς, πράγμα που τα διαχωρίζει από άλλες οργανώσεις της ελληνικής Αριστεράς, που προτάσσουν περισσότερο «πατριωτικές» ή «αντιιμπεριαλιστικές» οπτικές. Κανονικά, αυτό έπρεπε να τα φέρνει πιο κοντά. Κανονικά. Τι θα πει, όμως, κανονικά; Ούτε σ’ αυτό βγαίνει άκρη.