Νεκρός είναι κατά πάσα πιθανότητα ο Alois Brunner, ένας από τους πλέον καταζητούμενους ναζί εγκληματίες πολέμου. Ο ίδιος έχει χαρακτηριστεί ως «χασάπης της Θεσσαλονίκης», καθώς οδήγησε σε φριχτό θάνατο στα ναζιστικά στρατόπεδα θανάτου περίπου 45.000 Εβραίους της πόλης, ανάμεσα στις δεκάδες χιλιάδες άλλες ψυχές των οποίων υπήρξε δήμιος.
Συγκεκριμένα, όπως δήλωσε στο BBC ο Efraim Zuroff, ερευνητής ναζιστών εγκληματιών, είναι «99% σίγουρος» ότι ο Alois Brunner πέθανε πριν από τέσσερα χρόνια στη Συρία, όπου είχε διαφύγει εδώ και χρόνια προκειμένου να αποφύγει τη σύλληψη του. «Δεν μπορούμε να το αποδείξουμε με απτά στοιχεία, αλλά είμαστε βέβαιοι ότι αυτή είναι η αλήθεια», προσθέτει. Ο συριακός εμφύλιος πόλεμος, όπως σημειώνει, έχει καταστήσει τον εντοπισμό της ακριβούς τοποθεσίας του τάφου του αδύνατο.
Ο Δρ Efraim Zuroff, διευθυντής του Κέντρου Simon Wiesenthal στην Ιερουσαλήμ – μιλώντας στο BBC αναφέρθηκε σε νέες πληροφορίες που έχουν έρθει πρόσφατα στο φως και αποκαλύπτουν πως ο Brunner θάφτηκε σε άγνωστη τοποθεσία στη Δαμασκό γύρω στο 2010. Ο ίδιος μάλιστα επικαλείται σχετική μαρτυρία ενός «αξιόπιστου πρώην πράκτορα των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών», ο οποίος είχε υπηρετήσει στη Μέση Ανατολή.
Ο Efraim Zuroff χαρακτηρίζει τον Brunner «πραγματικό τέρας» και τονίζει πως υπήρξε αμετανόητος για τα εγκλήματά του. Την τελευταία αυτή άποψη ενισχύει το γεγονός πως το 1985, οπότε παραχώρησε συνέντευξη σε γερμανικό περιοδικό και ρωτήθηκε αν έχει τύψεις, δήλωσε πως λυπόταν γιατί δεν είχε καταφέρει να δολοφονήσει περισσότερους Εβραίους.
Θεωρείται πως στη δεκαετία του 1950 ο Brunner κατέφυγε στη Συρία όπου έζησε με το ψεύτικο όνομα Georg Fischer και υπηρέτησε ως σύμβουλος του προέδρου Χάφεζ αλ Άσαντ, δίνοντας στην κυβέρνησή του οδηγίες για μαθόδους βασανιστηρίων. Διαδοχικές συριακές κυβερνήσεις φέρεται να του πρόσφεραν προστασία, αν και οι αρχές της χώρας έχουν επανειλημμένα αρνηθεί αυτόν τον ισχυρισμό.
Το 2001 το Ανώτατο Δικαστήριο της Γαλλίας τον καταδίκασε ερήμην σε ισόβια κάθειρξη για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, χωρίς ωστόσο ποτέ να λογοδοτήσει για τις φρικιαστικές του πράξεις.
Τον περασμένο Απρίλιο ο Brunner διαγράφηκε από τη λίστα του Κέντρου Simon Wiesenthal με τους πλέον καταζητούμενους ναζί εγκληματίες- μια κίνηση που επιβεβαιώνει πως θεωρείται και επίσημα νεκρός.
Ο Alois Brunner θεωρείτο «δεξί χέρι» του Αδόλφου Άιχμαν, του εμπνευστή της «Τελικής Λύσης», που προέβλεπε την εξόντωση όλων των Εβραίων στην Ευρώπη. Μάλιστα, είχε χαρακτηριστεί «ο καλύτερος από τους άνδρες» του, και ο Αδόλφος Άιχμαν απευθυνόταν σε αυτόν όποτε θεωρούσε πως η συγκέντρωση των Εβραίων προχωρούσε με αργούς ρυθμόυς.
Όπως τονίζεται στο δημοσίευμα του BBC, ο αυστριακός αξιωματικός των SS, που αν ζούσε θα ήταν 102 ετών, ευθύνεται για τον θάνατο πάνω από 128.000 Εβραίων από την Ελλάδα (45.000), τη Γαλλία (23.000), τη Σλοβακία (14.000) και την Αυστρία (47.000) κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
«Χασάπης της Θεσσαλονίκης»
Σύμφωνα με την πολύχρονη δημοσιογραφική μελέτη του Σπύρου Κουζινόπουλου (Υπόθεση Αλόις Μπρούνερ- Ο δήμιος των 50.000 Εβραίων της Θεσσαλονίκης, εκδ. Ιανός, 2005), ο Alois Brunner έφτασε στη Θεσσαλονίκη στις 6/2/1943, μαζί με άλλα πέντε χιτλερικά στελέχη.
Η ειδική αυτή επιτροπή των Ες- Ες και των SD, που θα συγκροτήσουν το «Ειδικό Τμήμα της Αστυνομίας Ασφαλείας για τα εβραϊκά ζητήματα Θεσσαλονίκης-Αιγαίου» είχε ως αποστολή να οργανώνει την εξόντωση των Ελλήνων Εβραίων. Επικεφαλής της αποστολής ήταν ο Αλόις Μπρούνερ και ο Ντήτερ Βισλιτσένι.
Η εξαμελής αυτή ομάδα, που μεθόδευσε τις 19 αποστολές των Εβραίων της Θεσσαλονίκης στα κρεματόρια από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο του 1943, ευθύνονται κατά βάση για την καταστροφή της εβραϊκής κοινότητας της πόλης, που υπήρξε από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη.
Λίγες μόνο ημέρες από την άφιξη τους, εκδόθηκε διαταγή όλοι οι Εβραίοι ηλικίας άνω των πέντε ετών να φορούν υποχρεωτικά το γνωστό διακριτικό κίτρινο άστρο και τοποθετηθούν πινακίδες που να γράφουν «εβραϊκά» σε όλα τα καταστήματα, τα γραφεία, τα ιατρεία των Εβραίων καθώς και κίτρινο αστέρι στις εισόδους των σπιτιών τους. Τους απαγορεύτηκε δε να αλλάξουν κατοικία, να χρησιμοποιούν μέσα δημόσιας μεταφοράς, να χρησιμοποιούν τηλέφωνο και να παραμένουν στους δρομους και σε δημόσιους χώρους μετά τη δύση του ηλίου. Την ίδια περίοδο δημιουργήθηκαν και δύο γκέτο στα οποία μεταφέρθηκαν όλες οι εβραϊκές οικογένειες: το ένα στη συνοικία των Εξοχών και το άλλο στον δυτικό τομέα της πόλης.
Περιγράφοντας τη δράση των λοχαγών των Ες- Ες από εκεί και έπειτα, ο Σπύρος Κουζινόπουλος, σημειώνει χαρακτηριστικά πως πρωταγωνίστησαν σε ένα πραγματικό όργιο σε βάρος της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης, λεηλατώντας σπίτια και καταστήματα, βασανίζοντας, δολοφονώντας και οργανώνοντας την ομαδική αποστολή των Εβραίων στα κρεματόρια του Άουσβιτς, του Νταχάου, του Μπούχενβαλντ, του Μαουτχάουζεν κ.ά.
Συνολικά μόνο 3.400 Εβραίοι, από τους 50.000 που ζούσαν στη Θεσσαλονίκη, κατάφεραν να διαφύγουν από την αποστολή στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Ευγενία Χατζηγεωργίου