Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί το πολυπρόσωπο έργο του William Shakespeare «Άμλετ» να ερμηνεύεται από έναν και μόνον ηθοποιό; Κι όμως ο Αιμίλιος Χειλάκης το τόλμησε και ερμηνεύει επί σκηνής όλους τους χαρακτήρες της τραγωδίας με μοναδικό του όπλο το κείμενο του άγγλου συγγραφέα στη μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά.
Η παράσταση «Μόνος με τον Άμλετ» κάνει πρεμιέρα την Τετάρτη 19 Μαρτίου στη Θεσσαλονίκη και το θέατρο Αριστοτέλειον.
Ο Αιμίλιος Χειλάκης, με αφορμή την παράσταση, παραχώρησε μία εφ' όλης της ύλης συνέντευξη στο alterthess.gr. Στο επίκεντρο της κουβέντας βρέθηκε η πρωτότυπη αυτή διασκευή του έργου, το θέατρο, το κοινό, η οικονομική κρίση αλλά και η πολιτική.
Συνέντευξη στην Ευγενία Χατζηγεωργίου
Πώς αποφασίσατε να διασκευάσετε το έργο του Σαίξπηρ για έναν μόνον ηθοποιό;
Ο «Άμλετ» είναι ένα από τα πιο εμβληματικά έργα του παγκοσμίου θεάτρου. Είναι ένα έργο που το ξέρω από πάρα πολύ μικρός- το διαβάζω συχνά, έχω παίξει τον ρόλο πριν από 3 χρόνια- και σε κάποια στιγμή που εγώ προσωπικά ένιωσα ότι τα πράγματα δυσκολεύουν στον τομέα που θέλω εγώ να κινηθώ στο θέατρο, σκέφτηκα ότι θα ήθελα να ξαναγυρίσω στην πάρα πολύ βασική αρχή: τι ακριβώς είναι θέατρο, γιατί κάνουμε θέατρο.
Το πρώτο πράγμα που κάνει ένας ηθοποιός την ώρα που διαβάζει το κείμενο, το έργο που θα συμμετάσχει, είναι να παίξει όλους τους ρόλους ασυναίσθητα. Διαβάζεις δηλαδή τον «Άμλετ» του Σαίξπηρ και αρχίζεις σιγά σιγά να βλέπεις ότι η φωνή σου η εσωτερική είναι πιο λεπτή όταν μιλάει για την Οφηλία, πιο «βασιλική» όταν μιλάει για τον Κλαύδιο. Αυτή λοιπόν η στιγμή που ο ηθοποιός -σαν μικρό παιδί- παίζει όλους τους ρόλους είναι η πρώτη στιγμή που ο ηθοποιός επικοινωνεί με το κείμενο. Αυτήν την πρώτη στιγμή εγώ ήθελα να ξαναζήσω.
Η βασική μου θέση όταν κάναμε τη διασκευή και τη σκηνοθεσία μαζί με τον Μανώλη Δούνια ήταν να μιλήσουμε για το θέατρο με τα όπλα του, με τα εργαλεία του. Αυτός ήταν ο σκοπός και ο στόχος της διασκευής ενός τόσο μεγάλου έργου για έναν ηθοποιό. Για να υπαινιχθούμε ότι το θέατρο θα γίνεται, το θέατρο δεν μπορεί να σταματήσει γιατί λέει ιστορίες σημαντικές και ανακουφιστικές και ότι ακόμη και με πενιχρά μέσα, θα μπορεί να ακουστεί ο λόγος του Σαίξπηρ γιατί είναι ανάγκη μας – όπως είναι πρώτη ανάγκη του ηθοποιού να διαβάσει όλους τους ρόλους- να συμβαίνει τέχνη.
Ως ηθοποιός που ερμηνεύετε επί σκηνής όλους τους ρόλους, ανταμειφτήκατε για την επιλογή σας αυτή; Πως το βιώνετε;
Υπήρξε και καλλιτεχνική και εμπορική ανταμοιβή. Ήταν εξαιρετικές και οι κριτικές και ο κόσμος το αγκάλιασε και έτσι μπορέσαμε, ως ιδιώτες παραγωγοί που είμαστε, να προχωρήσει η παραγωγή χωρίς να έχει προβλήματα.
Εγώ αρέσκομαι σαν ηθοποιός από παλιά, ή αυτό προσπαθούσα έστω, να παίζω το έργο, όχι τον ρόλο. Άρα όταν ένας ηθοποιός παίζει όλο το διασκευασμένο μέρος του Άμλετ και παίζει όλους τους ρόλους, το έργο παίζει, δεν παίζει τους ρόλους. Το έργο φωτίζει τους ρόλους. Οι συνθήκες και οι συγκρούσεις φωτίζουν τους ρόλους.
Αν βάλετε ένα μικρό παιδί να πει το παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας, θα σου κάνει τον λύκο, τον κυνηγό, τη γιαγιά, την Κοκκινοσκουφίτσα και δεν χάσει τίποτα από κανέναν ρόλο γιατί απλά το παιδί θα σου λέει την ιστορία.
Αυτό συμβαίνει αυτή τη στιγμή και σαν ηθοποιός εγώ ουσιαστικά επαληθεύω μία πίστη μου για το τι είναι υποκριτική.
Σήμερα, 400 περίπου χρόνια από τότε που πρωτοπαρουσίαστηκε το έργο, πόσο επίκαιρο είναι;
Σήμερα αν πιάσεις να γράψεις ένα θεατρικό που θα μιλήσει για το πώς η ευρωπαϊκή κυβέρνηση η οποία είμαστε κάτω από τον «ζυγό» της ή την στέγη της –όπως θέλετε πείτε το- είναι ένας βασιλικός οίκος, όπου γύρω- γύρω προσπαθούνε κάποιοι να αναλάβουν την εξουσία. Αν γράψεις, λοιπόν, ένα έργο σήμερα και βάλεις μέσα την Μέρκελ, τον Τρισέ, την τρόικα, τι γίνεται στην Κριμαία, και παιχτεί μετά από 500 χρόνια, θα ξαναμιλάει το ίδιο, για ίντριγκες, για την εξουσία, για την πείνα του να κατακτήσουν ή να κατακτηθούν οι λαοί. Όταν λοιπόν, μιλάς για τόσο μεγάλα θέματα, αυτά τα θέματα είναι άχρονα. Δεν έχουν χρόνο να πατήσουν.
Ο Άμλετ, όταν γράφτηκε το 1600 το έργο του Σαίξπηρ, ήταν ήδη ένας γνωστός μύθος από το 1400. Άρα η ιστορία ουσιαστικά δανείζεται ονόματα, για να μπορέσει να μιλήσει για το σήμερα.
Ο Άμλετ τι συμβολίζει ως σύγχρονος ήρωας; 
Εξαρτάται σε ποια δεκαετία τον διαβάζεις. Στην δεκαετία αυτή της πενίας και της πενιχρής δυνατότητας που έχουμε και οικονομικά και προσωπικά ο καθένας, ο Άμλετ είναι ένας άνθρωπος ο οποίος δεν αναρωτιέται περί της υπάρξεως. Ρωτάει περί της πράξεως. Το μότο της παράστασής μας είναι: «Το να ζεις, να μη ζεις» δεν είναι τόσο σημαντικό, το «πώς να ζεις» είναι το θέμα.
Ο Άμλετ σήμερα είναι ένας άνθρωπος ο οποίος ρωτάει «πώς να ζεις», ρωτάει το έργο όλο «γιατί δεν πράττετε;, σηκωθείτε, πράξτε, κάντε αυτό που πιστεύετε». Για να μπορέσουμε να συνεννοηθούμε, να ξέρουμε ο καθένας ποια πίστη φέρει και με αυτήν την πίστη αν μπορούμε εμείς να συνεννοηθούμε, να συμπλεύσουμε, να συνυπάρξουμε, να συγκρουστούμε. Για να συμβεί κάτι, γιατί αυτή τη στιγμή δεν συμβαίνει τίποτα.
Οπότε και το ερώτημα που απασχολεί τον Άμλετ «Να ζει κανείς ή να μη ζει» είναι διαφοροποιημένο στην παράσταση…
Ναι. «Να ζεις άπραγος ή να πεθάνεις πράττοντας».
Πόσο επηρεάζει ο χώρος που ανεβαίνει μία παράσταση στο τελικό αποτέλεσμα και όσον αφορά τον ηθοποιό αλλά και τους θεατές;
Πάντα επηρεάζει, πάντα έχει σχέση. Απλά η υποκριτική είναι το μικρότερο άτομο και ο μεγαλύτερος πλανήτης του σύμπαντος. Χωράει παντού, μπορεί να μπει παντού. Αρκεί να ειπωθεί η ιστορία.
Είμαστε μπερδεμένοι, όχι τώρα μόνο, γενικά είμαστε μπερδεμένοι σε σχέση με τα θέματα τέχνης. Θέατρο δεν είναι αυτός ο οποίος ανεβαίνει πάνω και λέει μία ιστορία- αυτό είναι μέρος του θεάτρου. Θέατρο δεν είναι αυτός ο οποίος είναι από κάτω και βλέπει μία ιστορία- είναι μέρος του θεάτρου. Θέατρο είναι η ιστορία καταρχήν. Η ιστορία λοιπόν μπορεί να ειπωθεί μέσα σε ένα αμάξι μέχρι και στην Επίδαυρο- αρκεί να υπάρχει κάποιος που την ακούει.
Ωστόσο, για σας τους ηθοποιούς το να παίζετε σε ένα μεγάλο θέατρο (όπως το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά) δεν έχει μία άλλη «μαγεία»;
Άμα δεν έχεις τη μαγεία μέσα σου, δεν θα τη βρεις από τα θέατρα. Τα θέατρα αυτά είναι πάρα πολύ ωραία σκεύη. Όντως. Είναι ωραίες κατασκευές γιατί έχουν φτιαχτεί και για τον ηθοποιό και για τον θεατή. Ο ηθοποιός από σκηνής νιώθει να τον αγκαλιάζει ο θεατής. Και ο θεατής νιώθει ότι βλέπει τα πάθη και τους πόθους των μεγάλων και νιώθει πόσο μακριά από αυτόν είναι αυτό αλλά και πόσο κοντά του.
Αυτά τα θέατρα είναι φτιαγμένα έτσι. Δεν είναι όμως τόσο σημαντικό. Βέβαια, άλλο να παίζεις σε μία τρύπα και άλλο να παίζεις σε ένα μεγάλο θέατρο. Υπάρχει άλλη χαρά, υπάρχει άλλη σχέση, υπάρχει άλλη θέση με το σώμα σου.
Το βασικότερο είναι να ειπωθεί η ιστορία. Έχουμε ξεχάσει ότι δεν είναι σημαντικός ο Αιμίλιος Χειλάκης, αλλά ο Άμλετ. Ο Αιμίλιος Χειλάκης και η σημαντικότητα του έγκειται στο ότι είναι το σκεύος που μεταφέρει αυτόν τον λόγο. Το έχουμε ξεχάσει αυτό. Βεβαίως είναι σημαντικό ένας πρωταγωνιστής να παίζει μεγάλα έργα, γιατί είναι πιο εύκολο στο κοινό να εμπιστευτεί έναν πρωταγωνιστή για να πάει να το δει.
Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ποτέ ότι πάμε να δούμε την ιστορία. Και αυτό είναι το σημαντικό, και αυτό είναι η χαρά μας και εκεί είναι το καλλιτεχνικό επίτευγμα της παράστασης μας: ότι λέμε την ιστορία. Γιατί τη συνθήκη, ότι ένας ηθοποιός και μόνο παίζει όλο το έργο, από το 5ο λεπτό, την ξεχνάς. Ακολουθείς πια το ποιος είναι ο καθένας και βλέπεις την ιστορία. Αν δεν συνέβαινε αυτό, δεν θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε.
Πιστεύετε πως το κοινό εκπαιδεύεται ή θεωρείτε πως έχει τις δικές του απαιτήσεις, προσδοκίες, επιθυμίες κλπ;
Αν εσείς θέλετε να πάτε να αγοράσετε ντομάτες και κρεμμύδια για να φτιάξετε μία σαλάτα και πάτε σε έναν χώρο, όπου έχει μόνο μία συγκεκριμένη ποικιλία ντομάτας και μία συγκεκριμένη ποικιλία κρεμμυδιού, θα αγοράσετε, έτσι δεν είναι;
Γιατί το λέω; Ντομάτες και πατάτες και κρεμμύδια, όλοι με έναν τρόπο φτιάχνουν για να πουλήσουν. Το θέμα είναι πώς εσύ το πουλάς, τι πιστεύεις για την παραγωγή που πουλάς ή τι πιστεύεις για την τσέπη σου. Έχω δει σε λαϊκή αγορά έναν άνθρωπο να αγαπάει το εμπόρευμά του, να το προσέχει γιατί θα το πουλήσει σε εμάς και έχω δει στον διπλανό πάγκο ο άλλος να είναι εντελώς ατσούμπαλος. Που θα πας να ψωνίσεις; Θα πας να ψωνίσεις σε αυτόν ο οποίος σου δίνει την ασφάλεια ότι προσέχει το προϊόν του. Αυτό είναι η μόνη διαφορά. Δηλαδή υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι προτείνουν τον εαυτό τους και άλλοι που προτείνουν τα έργα τους.
Είναι πολύ σημαντικό να μπορείς να ταξιδεύεις μία δουλειά η οποία κρέμεται στο χείλος της αβύσσου. Πόσο δύσκολο είναι; Φανταστείτε να ακούς έναν ηθοποιό να παίζει όλον τον Άμλετ. Και αυτό τελικά να μπορεί να ταξιδέψει στην Ελλάδα – είχε ξεκινήσει για την Πάτρα και τον Πειραιά και τώρα θα πάει και σε άλλες πόλεις- γιατί ουσιαστικά αυτό κάποιους αφορούσε. Να σας πω το μυστικό, περισσότερο μας αφορούσε το πώς θα ειπωθεί η ιστορία και λιγότερο αν θα υπάρξουν κριτικές περί καλού ή κακού ηθοποιού.
Τελικά, τι είναι αυτό που καθορίζει αν μια παράσταση είναι επιτυχημένη: η εισπρακτική επιτυχία ή οι καλές κριτικές;
Είναι σημαντική η επιτυχία, να μπορείς να έχεις εισιτήρια. Είναι επίσης πολύ σημαντική η στιγμή που έχεις κάνει κάτι το οποίο αναγνωρίζεται ως πάρα πολύ καλό. Πρέπει κάποια στιγμή να τα παντρέψουμε αυτά. Πρέπει να σταματήσει πια αυτό το ΠΑΟΚ- Άρης, Παναθηναϊκός- Ολυμπιακός, εμπορικός- ποιοτικός. Πρέπει να σταματήσει γιατί κάνουμε κακό σε ανθρώπους οι οποίοι ενώ προσπαθούν να κάνουν καλή δουλειά και έχουν και κάποια επιτυχία, τους λέμε εμπορικούς και ξαφνικά μπαίνει ένα στίγμα του «μπουζουξή» και του «εμπορικού». Δεν γίνεται αλλιώς, πρέπει να γίνουμε «μπουζουξήδες», πρέπει να ξεχάσουμε τον αισθητισμό μας, ο οποίος μερικές φορές μας εμποδίζει. Η αισθητική είναι μεν μέρος της τέχνης, και είναι ουσιαστικά και πολύ σημαντικό, αλλά η αισθητική δεν είναι αυτή η οποία πρέπει να γίνεται «οικόσημο» ενός ανθρώπου, ενός έργου ή ενός θιάσου. Το βασικό είναι η ιστορία.
Μιλώντας για την οικονομική κρίση, κατά πόσο και πώς έχει επηρεάσει το θέατρο; Θεωρείτε ότι το έχει πλήξει ανεπανόρθωτα ή του έκανε και κάποιο καλό;
Του έκανε και κάποιο καλό. Δεν μπορείς να ζητήσεις να αγοράσει κάποιος ένα εισιτήριο για να δει ένα προϊόν, το οποίο είναι καλλιτεχνικής δημιουργίας, όταν δεν έχει ο άλλος λεφτά. Άρα, λοιπόν, έχουμε προσπαθήσει και εμείς, έχουμε ρίξει τις τιμές μας, έχουμε μειώσει τους μισθούς μας όπως όλη η Ελλάδα και ουσιαστικά γι’ αυτό έχει κατέβει και το εισιτήριο.
Δεν είναι καλή εποχή για το θέατρο. Είναι μία κακή εποχή για το θέατρο γιατί έχουμε χάσει εργασιακά δικαιώματα 120 ετών, έχουμε χάσει συλλογικές συμβάσεις- όπως όλη η Ελλάδα. Το χειρότερο που έχουμε χάσει, όμως, επειδή έχουμε σταματήσει να ονειρευόμαστε. Αν σταματήσει ένας καλλιτέχνης να ονειρεύεται, είναι ό,τι χειρότερο του έχει συμβεί. Δεν είναι καλή εποχή για το θέατρο, γιατί δεν ξέρεις αν θα μπορέσεις να κάνεις κάποια δουλειά, ενώ πχ έχει ανακοινωθεί, αναβάλλεται για λόγους δυσπραγίας. Όταν υπάρχει 95% ανεργία στον χώρο, δεν είναι καλή εποχή για το θέατρο.
Είναι καλή εποχή για το θέατρο μόνο γιατί επίσης δεν υπάρχει τηλεοπτικό προϊόν και έτσι ο κόσμος από το κάθεται να βλέπει τηλεόραση, βγαίνει έξω στο δρόμο και προτιμάει να πάει να δει μία παράσταση, μία λαϊκή απογευματινή. Παλιά οι λαϊκές απογευματινές ήταν οι παραστάσεις που κάνανε για να έρθουνε οι μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι. Τώρα πια οι λαϊκές απογευματινές, οι οποίες έχουν ως λαϊκές μειωμένο εισιτήριο, είναι γεμάτες από νέους ανθρώπους.
Και αυτό το λέω για να μην μπερδευόμαστε, να θυμόμαστε σε ποια Ελλάδα ζούμε.
Έχοντας περάσει και από την θέση του παραγωγού στο θέατρο, πέρα από αυτές του ηθοποιού και του σκηνοθέτη, πόσο ρίσκο θεωρείτε πως ενέχει αυτό; Δεν «ξεφεύγει» ο καλλιτέχνης από την τέχνη του αν ασχολείται πχ με τα οικονομικά, με τα λογιστικά κλπ;
Μου περιγράφεται τον μέσο Έλληνα από το 2009 και μετά. Ένα μικρό σπίτι είμαστε κι εμείς, με μία οικιακή οικονομία που θα πρέπει να τηρηθεί. Αυτήν την οικιακή οικονομία λοιπόν, την κρατάει συνήθως αυτός ο οποίος προτίθεται να την μάθει.
Σ’ αυτήν λοιπόν την περίπτωση εγώ μπορούσα και καταλάβαινα λίγο καλύτερα το πώς λειτουργούν τα «γρανάζια» του θεάτρου την ώρα που πρέπει να κινηθεί από τα εισιτήρια ή από τα χρήματα, μπόρεσα λοιπόν εγώ να αναλάβω την ευθύνη για κάποιες παραγωγές, όπως Οιδίποδας, Μόνος με τον Άμλετ, Βασιλική.
Όχι δεν κάνεις κάτι διαφορετικό από τον άνθρωπο που κάνει τον μηνιαίο του προϋπολογισμό στο σπίτι για να ξέρει τι λεφτά θα έχει. Άρα ουσιαστικά, δεν έχεις ρίξει το καλλιτεχνικό έργο. Όταν ξέρεις που πατάς, ξέρεις και πόσο καλύτερα μπορείς να κινηθείς.
Στον Οιδίποδα η οικονομική μας δυσπραγία οδήγησε σε ένα υπέροχο σκηνικό. Ήταν ένα υπέροχο σκηνικό, ακριβώς γιατί δεν είχαμε λεφτά για σκηνικά. Προτίμησα να πληρώσουμε τους ανθρώπους, παρά να πληρωθούν τα σκηνικά. Και εκεί πέρα ξαφνικά από την ανάγκη, βγαίνει μία λύση η οποία ήταν απλά όχι μόνο έξυπνη, τετραπέρατη. Αυτό λοιπόν, λέγεται οικιακή οικονομία.
Σας βρίσκει σύμφωνο η άποψη πως η οικονομική κρίση είναι καταρχήν κρίση αξιών, ηθικής, παιδείας;
Μόνο μπέσας είναι η κρίση. Δεν έχουμε μπέσα. Κρίση οικονομική υπάρχει παντού, αλλά αυτό που συμβαίνει με την γκρίνια του νεοέλληνα…
Η γκρίνια του νεοέλληνα έγκειται ακόμη και στο πως η κοινωνικότητα του ουσιαστικά φαίνεται. Όταν υπάρχει ένας λαός όπου έχει 30 χρόνια δεξιές κυβερνήσεις, (γιατί ΠΑΣΟΚ και ΝΔ έκαναν ακριβώς την ίδια πολιτική, όπως αποδείχτηκε) και 20 χρόνια τον ίδιο πρωταθλητή στο ποδόσφαιρο, ξέρεις κάποια στιγμή τι λες; «Έλα μωρέ θα πάω και εγώ με τους καλούς, θα πάω και εγώ με τους ισχυρούς. Θα την χάσω την μπέσα. Δεν θα είμαι η ομάδα που υποστήριζα τόσα χρόνια, δεν θα είμαι το κόμμα που υποστήριζα τόσο χρόνια που πιστεύω πως θα πρέπει να έρθει στην κυβέρνηση γιατί ο λαός χρειάζεται για να βοηθηθεί».
Μπέσα δεν έχουμε, δεν κρατάμε τον λόγο μας.
Η οικονομική κρίση πιστεύετε πως λειτούργησε κάπως θετικά;
Θα φανεί στον καιρό, δεν μπορεί κανείς να το προβλέψει αυτό. Δεν μπορεί, γιατί αυτή τη στιγμή είμαστε όλοι φοβισμένοι. Κι εγώ που σας μιλάω, φοβισμένος είμαι. Και εννοώ φοβισμένος για το ότι «Τι θα γίνει; Πώς εγώ θα μπορέσω να πληρώσω την εφορία μου, τους συνεργάτες μου».
Θα φάνει σε λίγο καιρό, αλλά θα φανεί επίσης πάλι στους νουνεχείς. Συνήθως οι μεγάλες αποκαλύψεις γίνονται στους ανθρώπους που ξέρουν να τις κοιτάξουν. Δεν ξέρω αν ξέρουμε να τις κοιτάξουμε τις αποκαλύψεις. Δεν ξέρω πραγματικά και δεν το λέω χαριτολογώντας, ούτε προσπαθώ να έχω ρητορικό λόγο αυτή την στιγμή. Φοβάμαι ότι ο ραγιαδισμός μας, ο οποίος μας έμεινε από την ημέρα που φτιάχτηκε το Βυζάντιο μέχρι και σήμερα, ο ραγιαδισμός στην εξουσία, ο φόβος, δεν θα μας φύγει ποτέ.
Για να μην παρεξηγηθώ, θα βάλω πρώτα εμού του ιδίου υπογραφή, για να σας πω ότι κι εγώ μπορεί κάποια στιγμή να μην μπορέσω ποτέ να κρατήσω αυτό που θα θελα και να κάνω κινήσεις οι οποίες απλά θα μου αποφέρουν το προσωπικό μου όφελος. Είναι δυνατόν τώρα 5 χρόνια να είμαστε σε κρίση και να μην μπορούμε να ενωθούμε σαν λαός;
Βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο, ως δημοφιλές πρόσωπο που είστε σας έχουν προτείνει ποτέ να πολιτευτείτε;
Όλοι οι συνάδελφοί μου, οι οποίοι ασχολήθηκαν με την πολιτική, το είχαν κυνηγήσει οι ίδιοι. Και το ήξεραν. Από μένα, ξέρουν ότι δεν ασχολούμαι με τα κοινά. Το από σκηνής βήμα μου προς το κοινό, είναι αυτό που εμένα με εκφράζει και με βοηθάει να είμαι πιο συνεπής.
Δεν θα το σκεφτόσασταν δηλαδή ποτέ;
Όχι, όχι… ποτέ.
Θεωρείτε πως ένας άνθρωπος που ασχολείται με τις τέχνες δεν έχει να δώσει στην πολιτική ζωή του τόπου;
Το ότι βλέπετε πολιτικούς να κλοουνίζουν, δεν σημαίνει πως και οι ηθοποιοί μπορούν να γίνουν πολιτικοί. Εγώ δεν μπορώ να τους πάρω τη δουλειά.
Γιατί η πολιτική και η εξουσία και αυτός - που στο κάτω- κάτω λέει και ο Άμλετ- είναι ένας μηχανισμός, ο οποίος συνθλίβει ακόμη και τον εξουσιαστή. Η εξουσία είναι ένας τέρας το οποίο δεν έχει πρόσωπο, γιατί ουσιαστικά δεν έχει ψυχή. Γιατί δεν μπορείς να εξουσιάζεις με ψυχή. Οι φιλεύσπλαχνοι ηγέτες είναι μύθοι του παρελθόντος. Δεν μπορείς να είσαι φιλεύσπλαχνος ηγέτης όταν θα πρέπει να προασπίσεις τα συμφέρονται που εσύ έχεις θέσει ως νόμο στη χώρα σου. Κάποιος άλλος διαφωνεί με αυτό.
Η εξουσία λοιπόν, επειδή ακριβώς είναι ένας μηχανισμός τόσο σκοτεινός, κι εγώ από τη σειρά μου θέλω ακόμη και μιλώντας για το σκοτάδι να οδηγώ προς το φως, είναι κάτι που δεν με ενδιαφέρει. Και μιλάω για την πολιτική εξουσία. Δεν μιλάω για την προσπάθεια ένας ιδιώτης παραγωγός να προσπαθήσει να κάνει μία παράσταση και θα πρέπει να έχει αυτός τον τελευταίο λόγο. Όχι δεν μιλάω γι αυτήν την εξουσία. Μιλάω για την εξουσία, η οποία τι μια θέλεις κάτι, και την άλλη λες κάτι άλλο, γιατί έτσι πρέπει να ειπωθεί εκείνη τη στιγμή για σκοπούς κατάστρωσης σχεδίων. Όχι εγώ δεν το καταλαβαίνω αυτό.
Θα μου πεις χωρίς αυτό υπάρχει; Με έναν τρόπο γι αυτό τους έχουμε τους πολιτικούς όμως. Γιατί πρέπει να υπηρετούν το κοινό σύνολο πάνω στις αποφάσεις για αυτό που λέγεται κράτος. Μακάρι να φτάναμε σε μία κοινωνία ακρατική, η οποία θα ήταν η απόλυτη λύση. Δεν συμβαίνει αυτό και πρέπει να είμαστε στις επάλξεις μας.
Για την σημερινή κατάσταση πιστεύετε πως οι πολίτες φέρουμε μερίδιο ευθύνης ή ευθύνονται αποκλειστικά οι πολιτικοί; Φέρουμε ως πολίτες την ευθύνη του ποιους επιλέγουμε να μας εκπροσωπήσουν;
Έχουν ανατραπεί όλα αυτά. Δεν συνέβησαν ποτέ. Αν εξαιρέσεις το δημοψήφισμα του ’74, οι εκλογο- μαγειρείς είχαν φτιάξει έτσι τα πράγματα που ούτως η άλλως θα είχαμε κυβερνήσεις σίγουρα.
Ξέρετε για ποιο λόγο δεν έχουμε κυβέρνηση αυτόν τον καιρό. Γιατί έχει μετακινηθεί η λαϊκή δεξιά που ψήφιζε ΠΑΣΟΚ και ΝΔ τόσα χρόνια, έχει μετακινηθεί στον απόλυτο εκφραστή της, στην Χρυσή Αυγή. Αν το σκεφτείτε, αυτό συμβαίνει. Οι ψηφοφόροι οι οποίοι μετακινούνταν μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΝΔ βγάζοντας κυβερνήσεις, έχουν μετακινηθεί σε ένα κόμμα αυτή τη στιγμή, το οποίο πέραν του ειδεχθούς του προσώπου, είναι και ένα …Λες, κατεβαίνει κάποιος σε εκλογές με τι προγραμματική δήλωση; Έξω οι ξένοι;…
Ωστόσο, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, η Χρυσή Αυγή καταλαμβάνει την τρίτη- τέταρτη θέση…
Τι σας κάνει εντύπωση; Ξέρετε πόσοι του ΠΑΣΟΚ ήταν φασισταριά ή πόσοι της ΝΔ; Αυτοί τώρα λένε «εγώ θα πάω με ένα νέο πολιτικό κίνημα το οποίο κάνει και φασαρία, τι να μείνω στο ΠΑΣΟΚ του 5% ή τη ΝΔ του 20%;».
Διαβάστε επίσης: «Μόνος με τον Άμλετ» στο θέατρο Αριστοτέλειον