Ο καταυλισμός των Ρομά στα Τσαΐρια αποτελεί πλέον παρελθόν. Πριν λίγες μέρες μπουλντόζες του Δήμου Θερμαϊκού κατέστρεψαν τα παραπήγματα δεκάδων οικογενειών που ζούσαν εκεί για περισσότερα από 15 χρόνια. Σήμερα 13 οικογένειες έχουν απομείνει να προσπαθούν μέσα στον τεράστιο αυτό σκουπιδότοπο να ξαναχτίσουν τη ζωή τους και να δημιουργήσουν υπόστεγα προκειμένου να καλυφθούν από τις καιρικές συνθήκες.
Τους τελευταίους μήνες ο καταυλισμός των Ρομά είχε βρεθεί στο στόχαστρο του νυν δημάρχου αλλά και καταγγελιών πολιτών της περιοχής, λόγω της καύσης σκουπιδιών που λάμβανε χώρα στο σημείο και έκανε την ατμόσφαιρα αποπνικτική.
Όμως πίσω από το πολύπλοκο αυτό ζήτημα της καύσης των σκουπιδιών, της παρουσίας των Ρομά και παραβατικών συμπεριφορών που διαδραματίστηκαν, κρύβεται ένα διαχρονικό και σύνθετο πρόβλημα που έχει να κάνει τόσο με την περιθωριοποίησή τους όσο και με τα σχέδια «αξιοποίησης» της περιοχής. Παλαιότερα ακούγονταν ότι η περιοχή θα γίνει μια Riviera, ο νυν δήμαρχος οραματιζόταν μια Alexanderland ενώ κατά την ομιλία του στη ΔΕΘ ο Κ. Μητσοτάκης αποκάλυψε τα σχέδια του για δημιουργία τεχνολογικού πάρκου στο οικόπεδο αυτό που συνορεύει με τον Δήμο Θέρμης. Οι δηλώσεις μάλιστα του νεοκλεγέντος δημάρχου Γ. Τσαμασλή τον Ιούνιο ότι θα στήσει τείχος πέριξ του καταυλισμού και στη συνέχεια ότι θα τον ισοπεδώσει έκαναν την σημερινή εξέλιξη να φαίνεται προδιαγεγραμμένη. Και αυτό γιατί δεν υπήρξε ποτέ κανένα σοβαρό σχέδιο δημιουργίας οικισμού ή μετεγκατάστασής τους σε άλλο χώρο για να μπορούν οι άνθρωποι αυτοί να ζήσουν σε αξιοπρεπείες συνθήκες με νερό και ρεύμα. Κοινώς εδώ και χρόνια στα Τσαΐρια, όπως και αλλού, οι Ρομά αποτελούν, όπως οι ίδιοι λένε, «πάντα ένα πρόβλημα που κανένας Δήμος δεν θέλει να έχει στο κεφάλι του».
Αυτό προσπαθούσαν να εξηγήσουν οι εναπομείναντες Ρομά κάτοικοι του κατεστραμμένου καταυλισμού, επιρρίπτοντας ευθύνες τόσο στην προηγούμενη όσο και στη νυν διοίκηση για την κατάσταση που έχει περιέλθει η περιοχή αλλά και οι ζωές τους.
«Μέχρι πριν δύο εβδομάδες ζούσαμε εδώ 100-150 οικογένειες. Τα παιδιά μας πήγαιναν και στα σχολεία της περιοχής. Ο κ. Τσαμασλής ζήτησε την βοήθειά μας για να σταματήσει το φαινόμενο της καύσης με το οποίο και εμείς δεν είμαστε σύμφωνοι» αναφέρει ο Π. Καραγκούνης, κάτοικος του καταυλισμού προσπαθώντας να εξηγήσει ότι ούτε οι Ρομά είναι ένα ενιαίο κοινωνικό σύνολο με προδιαγεγραμμένες συμπεριφορές αλλά το σημαντικότερο ότι σε κανέναν δεν αρέσει να ζει μέσα στα σκουπίδια και στις αναθυμιάσεις.
«Συναντηθήκαμε με τον δήμαρχο πριν τρεις εβδομάδες και μας ζήτησε να αποχωρήσουμε προσωρινά προκειμένου να φύγουν όσοι διερχόμενοι έρχονταν εδώ για να κάψουν απορρίμματα και μπάζα. Δεν ήταν μόνο Ρομά αυτοί που έκαιγαν, ήταν και μπαλαμοί. Όταν γυρίσαμε ο καταυλισμός είχε κατεδαφιστεί ήδη. Δεν γνωρίζουμε καν αν είχε άδεια για αυτό που έκανε» πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι ο δήμαρχος δεσμεύθηκε προφορικά ότι σε σύντομο χρόνο θα τους παραχωρηθεί μέρος για να ζήσουν αλλά και ότι θα καθαρίσει το χώρο από τα σκουπίδια. Σύμφωνα με τον ίδιο, πριν την κατεδάφιση του οικισμού, φωτιές έμπαιναν όχι μόνο σε απορρίμματα αλλά και στα ίδια τα παραπήγματα, φωτιές που φυσικά οι ίδιοι δεν έβαζαν. «Γιατί να θέλουμε εμείς να κάψουμε τα σπίτια μας;» διερωτήθηκε επισημαίνοντας ότι μπάζα και σκουπίδια στην περιοχή δεν έφερναν μόνο Ρομά, αλλά εταιρείες ακόμη και δημοτικά απορριματοφόρα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι γύρω από τον καταυλισμό δεν υπάρχει ούτε ένας κάδος απορριμμάτων του Δήμου. Η περιοχή για χρόνια λειτουργεί ως άτυπη χωματερή ενώ δεν ήταν λίγες φορές που η ζωή των ανθρώπων κινδύνευσε, όπως στις μεγάλες πλημμύρες του Σεπτεμβρίου του 2016. Στη συνέχεια, σύμφωνα πάλι με καταγγελίες, ογκώδη υλικά που είχαν συλλεχθεί από τους γύρω οικισμούς που είχαν πλημμυρίσει εναποτέθηκαν πάλι στο σημείο αυτό.
«Με την προηγούμενη διοίκηση Μαυρομμάτη είχαμε έρθει σε συνεργασία για την αναζήτηση έκτασης που θα μας παραχωρούνταν ενώ ενέργειες είχε κάνει και η Γενική Γραμματεία Ρομά για κάποιες εκτάσεις στην Αγ. Τριάδα, στη Μηχανιώνα και αλλού, που τελικά κρίθηκαν ακατάλληλες. Στη συνέχεια μας προτάθηκε να μπούμε σε επίδομα ενοικίου. Κάποιοι κατάφεραν να το κάνουν άλλοι όχι γιατί δεν είμαστε όλοι δημότες του Δήμου αυτού παρά τις αιτήσεις μεταδημότευσης που έχουμε κάνει. Τα παιδιά μας όταν γεννιούνται δηλώνονται σε άλλες περιοχές. Πολλοί δεν μπορούμε να μεταδημοτεύσουμε γιατί δεν έχουμε σπίτι να δηλώσουμε» συνεχίζει.
Μιλώντας ακόμη για τα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν, ο εκπρόσωπος των Ρομά ανέφερε ότι ο καταυλισμός έπαιρνε νερό από μια παροχή με λάστιχο το οποίο πλήρωσαν οι ίδιοι, μία κίνηση που έγινε σε συνεργασία με την προηγούμενη διοίκηση. Ωστόσο ρεύμα, αν και ζητούσαν, δεν τους δόθηκε ποτέ η δυνατότητα να έχουν νόμιμα.
«Εμείς θέλουμε να ενταχθούμε στη κοινωνία, αλλά φαίνεται ότι η κοινωνία δεν μας θέλει. Εγώ γνωρίζω ότι αν πάω να νοικιάσω ένα σπίτι σε μια πολυκατοικία το πιθανότερο είναι να μη με δεχτούν. Θα πουν “α ήρθε ο γύφτος”, έχουμε το κακό το όνομα, βλέπεις» σημειώνει από την πλευρά του ο Παρασκευάς, αποκαλύπτοντας μια διαχρονική ρατσιστική αντιμετώπιση που προκαλεί αλυσιδωτά προβλήματα στη διαβίωσή τους.
Πρόκειται για φτωχούς ανθρώπους που ασχολούνται με το εμπόριο φρούτων και λαχανικών, την ανακύκλωση και λίγοι που κατάφεραν να φύγουν διαθέτουν καταστήματα στην Περαία. Η έλλειψη νόμιμης στέγης, η φτώχεια και η ανυπαρξία διαδικασιών ενημέρωσης για τα δικαιώματά τους κάνουν την κατάσταση ακόμη πιο δυσβάσταχτη. «Θέλουμε να μας παραχωρηθεί ένας χώρος να ζήσουμε μαζί σε έναν περιφραγμένο οικισμό και όχι να μας πετάξουν σε μια ερημιά όπως συνήθως κάνουν. Υπάρχουν κοινοτικά κονδύλια για τους Ρομά τα οποία πραγματικά δε ξέρουμε που ξοδεύονται. Φυσικά εμείς θα συμβάλλουμε σε ό,τι μπορούμε. Αυτή τη στιγμή είμαστε κυριολεκτικά στον αέρα» σημειώνει ακόμη ο κ. Καραγκούνης ενώ αναφερόμενος στις παλιότερες δηλώσεις του κ. Τσαμασλή για δημιουργία τείχους τόνισε: «Πρόκειται για καθαρό ρατσισμό, αν συνεχιστούν θα προχωρήσουμε σε μηνύσεις. Με την καταστροφή του καταυλισμού νιώθουμε ότι πραγματικά μας κορόιδεψε».
Ενδεικτικό πάντως της αδιάφορης στάσης του δημάρχου σχετικά με το πως θα καταφέρουν να ζήσουν οι άνθρωποι αυτοί είναι η απάντηση σε ερώτηση που του έγινε στην εκπομπή «Ορθά-Κοφτά» του ρ/σ Στο Κόκκινο Θεσσαλονίκης 91,4. «Την ευθύνη για το πως θα ζήσουν έχουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους ακολουθώντας το νόμο» δήλωσε επιμένοντας ότι πρέπει οι ίδιοι «να αγοράσουν το οικόπεδό τους όπως κάνουν όλοι οι πολίτες και εκεί μέσα με άδεια να χτίσουν το παράπηγμά τους, το τσαντίρι τους».
Η νομιμότητα, συχνά είναι σαν τη δικαιοσύνη, δαγκώνει πάντα τους πιο αδύναμους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση μάλιστα υποθάλπτει έναν ρατσισμό όχι μόνο ενάντια στους Ρομά αλλά και σε κάθε λογής φτωχό, αδύναμο και ευάλωτο πολίτη που ανά πάσα στιγμή μπορεί να βρεθεί στο δρόμο αντιμέτωπος με την σκληρότητα της επιλεκτικής αυτής νομιμότητας.
Σταυρούλα Πουλημένη