Συρία, Χαλέπι. Μία πόλη που μέρα με την ημέρα ρημάζει. Η ελπίδα που γέννησε η επανάσταση έδωσε τη θέση της γρήγορα στον αβάσταχτο πόνο και τη διαχείριση της απώλειας. Αρκετοί άνθρωποι παρά τις καθημερινές αντιξοότητες αποφάσισαν να μείνουν στην πατρογονική γη μέχρι να εξαναγκαστούν από τις δυνάμεις του καθεστώτος Άσαντ σε εξορία. Ακολουθούμε τη διαδρομή της Γουάντ από το 2011 μέχρι και την αποχώρηση από την πατρίδα το 2017. Ένα απρόσμενο σκηνοθετικό ντεμπούτο που κέρδισε το Βραβείο καλύτερου ντοκιμαντέρ στις Κάννες, ενώ έφτασε μία ανάσα κι από το αντίστοιχο OSCAR.
Γράφει ο Μίλτος Τόσκας
“Δεν πιστεύαμε ποτέ ότι ο κόσμος θα αφήσει να μας συμβεί αυτό”. Μία αυταπάτη όλων μας. Αυτός είναι ο κόσμος του σήμερα δυστυχώς. Μία γυναίκα με ψυχή χιλίων λεόντων “κινηματογραφεί” κάθε στιγμή. Όλο το έργο είναι αφιερωμένο στη νεαρή κόρη της Σάμα. “Sama” σημαίνει ουρανός στην τοπική διάλεκτο. Γεννήθηκε την ώρα που ανέτειλε ο ήλιος μίας νέας εποχής. Καρπός αληθινής αγάπης κι ανιδιοτελή αγώνα για ύψιστα ιδανικά. Μεγαλώνει όμως σε συνθήκες άγριου πολέμου. Αυτοί οι άνθρωποι ήταν ικανοί να κάνουν τα πάντα για την Ελευθερία. “Freedom” …
Η κάμερα δεν κάνει εξαιρέσεις. Το περιεχόμενο του αρχείου μας δείχνει την πιο σκληρή όψη του είδους μας. Τα παιδιά είναι πάντα στην πρώτη γραμμή. “Τα παιδιά δεν έχουν καμία σχέση με αυτό”. Κι όμως αυτά είναι που μιλούν, αυτά είναι που καλούνται να πάρουν ρόλους ενηλίκων προς της ώρας τους, τα πρώτα θύματα. Την ίδια οι πρεσβύτεροι παρομοιάζουν τις συγκρούσεις με παρτίδα σκάκι. Αν πεθάνει ο βασιλιάς το παιχνίδι τελείωσε, αν πεθάνει ο δυνάστης νικήσαμε. Το καθεστώς όμως είναι σαν λερναία Ύδρα. Όσα κεφάλια της κόβεις, βγαίνουν δύο, τέσσερα, έξι, οχτώ …
Είναι ξεκάθαρο πλέον πως οι διαμορφωθείσες ισορροπίες σε ολόκληρο τον κόσμο θέλουν την πλειοψηφία κάτω από ασφυκτικό έλεγχο. Πού θα οδηγήσει αυτός ο στραγγαλισμός; Θα μας το δείξει η ιστορία. Δεδομένο θεωρείται πάντως πως τα στρατευμένα ΜΜΕ ποτέ δε θα δείξουν τέτοιες εικόνες με το βάθος της γνώσης και της ευαισθησίας που απαιτείται. Κι εκεί η τοπική ραδιοσυχνότητα απέκρυψε την αλήθεια και τις φρικαλεότητες. Ελάχιστοι θα ευαισθητοποιηθούν και κανείς δε βγαίνει στους δρόμους στις μητροπόλεις της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής να διαδηλώσει για τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα που περνούν στο περιθώριο. Μοιάζουν τα αποθέματα ανθρωπιάς να έχουν εξαντληθεί.
Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από το ένας γονιός να θάβει το παιδί του. Το αίμα σταδιακά πλημμυρίζει τα πάντα. Οι γιατροί κάνουν τα πάντα για να σώσουν όσες περισσότερες ζωές μπορούν. Καταβάλουν υπεράνθρωπες προσπάθειες. Κάθε νίκη ισοδυναμεί με θαύμα και πανηγυρίζεται έντονα. Ένα διαρκές άγχος επιβίωσης. Ο απλός κόσμος μετατρέπεται σε νοσηλευτές στο πλευρό τους. Η αλληλεγγύη έχει νικήσει, το “καλό” όμως θα ηττηθεί. Αυτή είναι όμως η μοίρα του μέχρι την μεγάλη ανατροπή. Ως τότε υποχρέωσή μας είναι να αμφισβητούμε, να ονειρευόμαστε, να αγωνιζόμαστε.
Σήμερα η οικογένεια ζει στο Λονδίνο απαλλαγμένη από τον κίνδυνο, βαθιά τραυματισμένη όμως ψυχικά. Έφτασε εκεί από την Τουρκία. Κρατάει τις αναμνήσεις της κι ελπίζει κάποια στιγμή οι συνθήκες να ευνοήσουν την επιστροφή στο παλιό σπίτι. Έστω ρομαντικά σκεπτόμενη ονειρεύεται η Δικαιοσύνη να κερδίσει την καταστολή. “What΄s Justice”? Αυτοί κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια για ένα καλύτερο αύριο. Με μοναδικό όπλο την κάμερα η Γουάντ ταρακούνησε την ανθρωπότητα. Είναι όμως αυτό αρκετό;