in

Οι Έλληνες Εβραίοι φοβούνται την άνοδο της Χρυσής Αυγής

Οι Έλληνες Εβραίοι φοβούνται την άνοδο της Χρυσής Αυγής

Κανένας δεν αμφισβήτησε ποτέ τον πατριωτισμό του Μωϋσή Γιουσουρούμ (κεντρική φωτογραφία). Πήρε μέρος στην αντίσταση κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, πολεμώντας πρώτα το φασιστικό στρατό του Μπενίτο Μουσολίνι και έπειτα τους Ναζί.

“Οι υπόλοιποι αντάρτες δε γνώριζαν ότι ήμουν Εβραίος”, λέει, καθώς χρησιμοποιούσε το όνομα “Γιώργος Γαζής” για το ενδεχόμενο αιχμαλωσίας του. “Οι ανώτεροι μου όμως το γνώριζαν, και μου έδιναν αρκετές αρμοδιότητες, μεταξύ των οποίων ήταν και η τοποθέτησή μου ως φρούραρχου”.

Τώρα, 70 χρόνια αφότου ο Γιουσουρούμ και άλλοι Έλληνες πολέμησαν τους γερμανούς Ναζί, η Ελλάδα αντιμετωπίζει την άνοδο της Χρυσής Αβγής, η οποία ενστερνίζεται μια ακροδεξιά ιδεολογία. Τα μέλη της χρησιμοποιούν ναζιστικά σύμβολα και σλόγκαν και κατηγορούν τους “Εβραίους τραπεζίτες” για την κρίση χρέους της χώρας. Λένε ότι είναι πατριώτες, όχι φασίστες, ένας ισχυρισμός ο οποίος κάνει τον κ. Γιουσουρούμ, συνταξιούχο οδοντίατρο πλέον, 94ων χρονών, να ζαρώνει τα φρύδια του. “Τα μυαλά τους είναι άρρωστα”, λέει. “Λένε ότι το Ολοκαύτωμα είναι ένα ψέμα, και δεν πιστεύουν ότι οι Γερμανοί σκότωσαν Εβραίους”.

“Η προπαγάνδα τους εξαπλώνεται”, λέει η Ζανέτ Μπατίνου, Διευθύντρια του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδας στην Αθήνα. “Ακούγονται, γράφονται, διαβάζονται”, λέει. “Τόσοι άνθρωποι ακούνε και διαβάζουνε αυτά τα πράγματα και ίσως αναρωτιούνται αν ισχύουν. Αυτό που κάνουμε εμείς εδώ είναι να προσφέρουμε ακριβείς πληροφορίες, οι οποίες έχουνε διπλοελεγχθεί και τεκμηριωθεί ιστορικά”.

Το μουσείο φιλοξενεί έκθεση με το όνομα “Συναγωνιστής”, για τους 650 έλληνες Εβραίους που πολέμησαν στην ελληνική Αντίσταση ενάντια στους Ναζί. Περισσότεροι από 400.000 Έλληνες πέθαναν κατά τη διάρκεια της ναζιστικής Κατοχής, μεταξύ των οποίων περισσότεροι από 67.000 έλληνες Εβραίοι – το 87% της κοινότητας.

Μια μακριά ιστορία

Εβραίοι ζούσαν στην Ελλάδα από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Πριν τον πόλεμο, οι περισσότεροι ήταν Σεφαραδίτες, προερχόμενοι από τους Εβραίους που η Ισπανία εκδίωξε στα τέλη του 15ου αιώνα. Ζούσαν στην Θεσσαλονίκη και είχαν καταξιωθεί ως πετυχημένοι έμποροι της πόλης, σύμφωνω με την Έρικα Περαχία-Ζεμούρ, έφορο του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης.

Μέχρι τη δεκαετία του 1930, μιλούσαν στα σπίτια τους Λαντίνο, ή αλλιώς ισπανοεβραϊκά. “Ήταν πολύ εύκολο να αναγνωρίσεις έναν Εβραίο”, λέει η Περαχία-Ζεμουρ. “Μόνο οι νεαροί Εβραίοι μιλούσαν ελληνικά, και αυτά είχαν μια μικρή προφορά”. Η προφορά αυτή τους πρόδιδε στους Ναζί, οι οποίοι τους έστελναν να βρουν το θάνατο στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Μερικά ελληνοεβραιόπουλα σώθηκαν βρίσκοντας καταφύγιο στα σπίτια ελλήνων Χριστιανών.

Η Ροζίνα Άσερ-Πάρντο, Θεσσαλονικιά, ήταν κοριτσάκι με πλεξούδες, στην τρίτη τάξη του Δημοτικού, όταν αυτή και οι γονείς της αναγκάστηκαν να κρυφτούν.

Στο πρόσφατο ντοκιμαντέρ με τίτλο “Φιλιά εις τα παιδιά”, του έλληνα δημιουργού Βασίλη Λουλέ, η Άσερ-Πάρντο θυμάται να αφήνει την κρυψώνα της μετά από 548 ημέρες για να ανακαλύψει ότι η Θεσσαλονίκη έχει γίνει μια πόλη φαντασμάτων.

“Μας μέτρησαν και ήμασταν μόλις 70 Εβραίοι, από μια κοινότητα 55.000 ανθρώπων”, λέει με σπασμένη φωνή. “Και υπήρχε αυτό το τεράστιο συναίσθημα μοναξιάς”. 

Συντηρώντας την κληρονομιά

Οι 1.500 έλληνες Εβραίοι που παραμένουν στη Θεσσαλονίκη κρατάνε τις παραδόσεις τους ζωντανές. Η χορωδία της κοινότητας τραγουδάει στα Λαντίνο, τα οποία οι γονείς έπαψαν να μιλάνε στα παιδιά τους μετά τον πόλεμο.

Το CD της χορωδίας περιέχει το “Ocho Kandelas” (8 κεριά), ένα τραγούδι για το Χάνουκα, τραγουδισμένο από τα παιδιά του τοπικού, εβραϊκού δημοτικού σχολείου. Υπάρχει επίσης το 

“La Djovenika En Lager” (Το κορίτσι στο στρατόπεδο), τραγούδι αφιερωμένο σε μια μικρή εβραιοπούλα που πέθανε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Birkenau.

Αλλά στην Αθήνα στις 24 Ιουλίου, ένα άλλο τραγούδι ακούστηκε – μια ελληνική εκδοχή ενός τραγουδιού του Horst Wessel, ένα εμβατήριο των Ναζί. Η Χρυσή Αβγή το είχε στη διαπασών έξω από τα γραφεία της, την ώρα που πραγματοποιούσε μοίρασμα φαγητού “μόνο σε Έλληνες”. Η Χρυσή Αβγή υποστηρίζει ότι θέλει να “καθαρίσει” την Ελλάδα από τους ξένους. Οι υποστηρικτές της με τα μαύρα μπλουζάκια επιτίθενται σε φτωχούς μετανάστες από τη Νότια Ασία και την Αφρική, υποστηρίζοντας ότι όλοι βρίσκονται στην Ελλάδα παράνομα. 

Η βία τρομάζει την Οριέτα Τρέβεζα, ελληνοεβραία εκπαιδευτικό, η οποία έχει τρεις νεαρές κόρες.

“Είναι πολύ τρομακτικό γιατί νομίζουμε ότι είμαστε οι επόμενοι”, λέει. “Δεν πρόκειται να τελειώσει με τους μετανάστες”.

Ο 75χρονος πεθερός της, Μάριος Σούσης, λέει ότι η Χρυσή Αβγή συμπεριφέρεται στους μετανάστες σαν να είναι ζώα, με τον ίδιο τρόπο που συμπεριφέρονταν οι Ναζί στους Εβραίους.

Ο Μάριος Σούσης, 75 χρονών, με τις εγγονές του Λίντα, 13ων, και Ανίτα, 14ων

Αναφέρει ένα πρόσφατο ντοκιμαντέρ του βρετανικού Channel 4 το οποίο παρουσίαζε ένα χρυσαυγίτη υποψήφιο βουλευτή να κάνει πλάκα για το πώς θα κάνει τους μετανάστες σαπούνια.

“Λένε για το πως θα κάνουν τα δόντια μεταναστών κομπολόγια”, αναφέρει ο Σούσης. “Κουβεντιάζουν για το πως θα κάνουν το δέρμα τους πορτατίφ”.

Ο Σούσης, συνταξιούχος επιχειρηματίας, κατάγεται από τους Ρωμανιώτες Εβραίους, οι οποίοι έχουν ζήσει στην Ελλάδα για πάνω από 2.000 χρόνια. Κατά τη διάρκεια του πολέμου κρυβόταν. Ο πατέρας του πιθανότατα πέθανε στο Auschwitz. Ζει έξω από την Αθήνα, κοντά στη θάλασσα. Περνάει το καλοκαίρι του πλοηγώντας την παλιά του λέμβο παρέα με τις εγγονές του, Ανίτα και Λίντα Σούση.

Η Ανίτα, 14ων χρόνων, αγαπάει το τραγούδι και θέλει να γίνει καθηγήτρια μουσικής. Αλλά, όπως και άλλοι νέοι, ανησυχεί ότι η ελληνική οικονομία, λόγω λιτότητας, θα συνεχίσει να βυθίζεται. 

“Όλα τα παιδιά στο σχολείο ανησυχούν για το μέλλον”, λέει. “Ένας συμμαθητής μου ζει σε ορφανοτροφείο γιατί κατάγεται από 8μελή οικογένεια, η οποία είναι φτωχή και δεν μπορεί να συντηρήσει όλα τα παιδιά. Αλλά έχει μεγάλα όνειρα. Όλοι έχουμε”.

Οι γονείς της σκέφτονται να μετακομίσουν στο Ισραήλ, όπου και άλλοι έλληνες Εβραίοι εγκαταστάθηκαν πρόσφατα προκειμένου να βρουν δουλειά. Αυτή όμως θέλει να μείνει στην πατρίδα της.

“Είμαι δεμένη με αυτόν τον τόπο και δε θα ήθελα να πάω πουθενά, για κανένα λόγο”, λέει. “Θέλω να κάνω ότι μπορώ για να σώσω τη χώρα μου”.  

Μετάφραση/Επιμέλεια: Ηλίας Πετράκης, left.gr

Το αυθεντικό ρεπορτάζ της Ιωάννα Κακίση για το Εθνικό Δημόσιο Ραδιόφωνο (National Public Radio) των ΗΠΑ

 

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Οι νέες ταινίες της εβδομάδας

ΜΠΑΝΤΑ-ρισμένοι: P.I.G.S. Revolution