in

Η Μεσόγειος «λίμνη» και το χημικό οπλοστάσιο του Άσαντ

Η Μεσόγειος «λίμνη» και το χημικό οπλοστάσιο του Άσαντ

Τον Σεπτέμβριο του 2013 το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ υιοθέτησε ομόφωνα το υπ΄ αριθμό 2118 ψήφισμα του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (OPCW), με το οποίο προβλέπεται η απομάκρυνση και η καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας μέχρι τα μέσα του έτους 2014. Στην πολιτική, στη διπλωματία και στις συνθήκες πολέμου τίποτα δεν είναι αυτονόητο. Πολλές φορές το παράλογο βαφτίζεται ως λογικό και αυτονόητο, πολλές φορές το αδιανόητο μεταμφιέζεται σε ρεαλιστικό. Τη στιγμή που απαιτείται εκπόνηση περιβαλλοντικής μελέτης και δημόσια διαβούλευση για την κατασκευή ενός απλού βιολογικού καθαρισμού, η διαδικασία επεξεργασίας – εξουδετέρωσης επικίνδυνων αποβλήτων του χημικού οπλοστασίου της Συρίας παραμένει σε ομιχλώδες τοπίο.

Δεν τα δέχτηκε κανείς

Χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Νορβηγία, το Βέλγιο και η Αλβανία – οι οποίες διαθέτουν εγκαταστάσεις για την αντιμετώπιση τέτοιων επικίνδυνων αποβλήτων ­– έχουν ήδη αρνηθεί την καταστροφή των χημικών όπλων εντός των συνόρων τους, επικαλούμενες «έλλειψη υποδομών». Ως εναλλακτική λύση ο Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων  (OPCW) πρότεινε να χρησιμοποιηθεί η μέθοδος της υδρόλυσης, δηλαδή της καταστροφής στη θάλασσα εν πλω, ή επί πλωτού μέσου. Πληροφορίες, δε, αναφέρουν θαλάσσιες περιοχές μεταξύ Ελλάδας, Ιταλίας και Μάλτας ως πιθανές για την εκτέλεση του έργου και τόπο απόρριψης των παραγώγων της διαδικασίας αυτής περιοχές πλησίον της Κρήτης, της Πελοποννήσου, της Ιταλίας, της Λιβύης και της Μάλτας.

 Παρά τις διαβεβαιώσεις για την ασφάλεια της μεθόδου καταστροφής από τον ΟΗΕ και τον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (OPCW), πολλοί εμπειρογνώμονες από τη Μεσόγειο και την Ε.Ε. ανησυχούν εξαιρετικά. Αυτό οφείλεται στους πιθανούς κινδύνους μίας τόσο περίπλοκης διαδικασίας καταστροφής που λαμβάνει χώρα πιλοτικά σε ασταθείς θαλάσσιες συνθήκες.  Πάραυτα, ο Οργανισμός ισχυρίζεται ότι κανένα κατάλοιπο δεν θα απελευθερωθεί στη θάλασσα.

Μόλις στις 18/2/2014, και για πρώτη φορά από τότε που είδε το φως της δημοσιότητας η υπόθεση της εξουδετέρωσης των χημικών της Συρίας στη Μεσόγειο, η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου απαντά σε επιστολή διαμαρτυρίας γεωλόγου της Κρήτης, μέσω του Έλληνα εκτελεστικού διευθυντή της Επιτροπής Υποθέσεων Ασφάλειας για τα Όπλα Μαζικής Καταστροφής. Στην απάντησή του, ο εκτελεστικός διευθυντής παραδέχεται -για πρώτη φορά εγγράφως και επισήμως- την εμπλοκή της Ε.Ε. στην απόφαση για εκτέλεση του έργου στη Μεσόγειο, άρα και γνώση του θέματος από τον Οκτώβριο του 2013! Επίσης αναφέρει ότι «η μέθοδος της υδρόλυσης για τις πρόδρομες χημικές ουσίες “προτεραιότητας 1” επιλέχθηκε με βάση τη μακρόχρονη εμπειρία επιτυχημένης εφαρμογής της στο πλαίσιο καταστροφής των χημικών όπλων των ΗΠΑ και άλλων κρατών». Ωστόσο, η μέθοδος, που, όπως αναφέρει, εφαρμόστηκε επιτυχώς στο παρελθόν από τις ΗΠΑ, δεν αφορά την υδρόλυση εν πλω, η οποία θα επιχειρηθεί για πρώτη φορά.

Επικίνδυνοι πειραματισμοί

Σύμφωνα με δημοσιογραφικές και άλλες πηγές, πρόκειται να καταστραφούν 20 τόνοι αερίου μουστάρδας, 1.000 τόνοι προδρόμων ουσιών, μερικές εκ των οποίων είναι άκρως επικίνδυνες, και περίπου 700 τόνοι του νευροπαραλυτικού αερίου SARIN, μια σταγόνα του οποίου αρκεί για να προκαλέσει τον θάνατο ενός ανθρώπου σε λιγότερο από πέντε λεπτά.Η μέθοδος και ο εξοπλισμός που εγκαθίστανται στο πολεμικό πλοίο των ΗΠΑ MV Cape Ray έχει δοκιμαστεί μόνο μία φορά εν πλω, και για την εξουδετέρωση μίας μικρής ποσότητας χημικών όπλων. Αυτό ξεπερνιέται κατά πολύ από το μέγεθος του συριακού οπλοστασίου προς καταστροφή. Οι συνέπειες από την ενδεχόμενη απόρριψη (ακούσια ή εσκεμμένη) από στερεά ή υγρά απόβλητα που παράγονται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας προκαλούν επίσης μεγάλη ανησυχία, ιδιαίτερα λόγω του κινδύνου διασποράς μέσα στη Μεσόγειο, μέσω ισχυρών θαλάσσιων ρευμάτων. Η συγκεκριμένη μέθοδος βασίζεται στην υδρόλυση, δηλαδή στη διάσπαση των αερίων αυτών μέσα στο νερό. Όμως η υδρόλυση των στοιχείων αυτών θα παραγάγει μεταξύ άλλων και μεγάλες ποσότητες άλλων τοξικών ουσιών αλλά και νέα υγρά απόβλητα μέσω των χημικών αντιδράσεων. Η πιθανή παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις είσοδος αυτών των ουσιών στο θαλάσσιο περιβάλλον θα δημιουργήσει τεράστιο πρόβλημα στους ζώντες οργανισμούς, με αποτελέσματα που θα διαρκέσουν για πολλά χρόνια. Ο κίνδυνος όμως είναι συνολικότερος για τη θαλάσσια ζωή και μάλιστα σε μια κλειστή θάλασσα όπως η Μεσόγειος. Ποιος μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο ψάρια να δηλητηριαστούν με κίνδυνο μόλυνσης του πληθυσμού που θα τα καταναλώσει.

Να ακυρωθεί η επιπολαιότητα

Η διαδικασία της καταστροφής εν πλω πρέπει να ακυρωθεί και μία κατάλληλη ασφαλής εναλλακτική λύση σε χερσαίες εγκαταστάσεις πρέπει να βρεθεί αμέσως – κάπου όπου η παρακολούθηση πιθανών ρυπάνσεων θα καταστεί εφικτή και ο κίνδυνος θα είναι ελεγχόμενος. Η καταστροφή των ιδιαίτερα ευαίσθητων οικοσυστημάτων της Μεσογείου και των πόρων της, που βρίσκονται ήδη υπό απειλή, θα πρέπει να αποφευχθεί με κάθε τρόπο.

Εφόσον δεν επιλεχθεί μια πιο ελεγχόμενη επεξεργασία, θα μπορούσαν τουλάχιστον να αποτεθούν σε πιο ανοιχτές θάλασσες, όπως ο Ατλαντικός ή ο Ειρηνικός Ωκεανός. Δεν σημαίνει ότι δε θα υπήρχε και εκεί πρόβλημα, αλλά σε μια ανοιχτή θάλασσα οι συγκεντρώσεις των ουσιών αυτών θα μπορούσαν πιο εύκολα να διασκορπιστούν και να έχουν έστω μικρότερες επιπτώσεις.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το περασμένο φθινόπωρο ο ίδιος ο Οργανισμός είχε τονίσει πως δεν συνιστάται η καταστροφή τέτοιων ουσιών εν πλω. Η συγκεκριμένη ζώνη στην οποία σχεδιάζεται η καταστροφή του Συριακού χημικού οπλοστασίου είχε γίνει «νεκροταφείο χημικών» από την ιταλική μαφία, η οποία βύθισε μέσα σε μία 20ετία στην Αδριατική περίπου 30 πλοία με διαφόρου τύπων απόβλητα χημικών βιομηχανιών, όπως αποκαλύφθηκε τα τελευταία χρόνια.

*Ο Κώστας Ζαχαριάδης είναι βιολόγος με μεταπτυχιακό περιβάλλον και δημόσια υγεία, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ

 

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Η δυναμική των ολομελειών του λαού της Βοσνίας

Συγκέντρωση και πορεία σήμερα για την τραγωδία στο Φαρμακονήσι