Την Τετάρτη 11/10, στις 7:30 μ.μ., στο καφέ- Manifesto (Δ. Γούναρη 51, Ροτόντα), οι Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου και το Manifesto παρουσιάζουν το βιβλίο του Έντζο Τραβέρσο “Η ιστορία ως πεδίο μάχης”.
Για το βιβλίο μιλούν:
* Έφη Μακρίδου (δρ. Κοινωνιολογίας)
* Δημοσθένης Παπαδάτος (Red Notebook)
Την εκδήλωση υποστηρίζουν οι Ακυβέρνητες Πολιτείες.
***
Ο περασμένος αιώνας έκλεισε με την αιφνίδια καμπή του 1989, που έγινε το συνώνυμο του Τέλους της Ιστορίας. Αλλά αφού η Ιστορία, και μαζί της ο εικοστός αιώνας, τελείωσε υποτίθεται το 1989, τότε γιατί όλοι συζητούν ακόμα τις επαναστάσεις και τα εγκλήματα του εικοστού; Γιατί αυτό που μένει από τον εικοστό αιώνα είναι η θλίψη και ο θυμός για τα εγκλήματα και τις βιαιότητες — οι στάχτες που άφησε η ελπίδα για έναν πιο δίκαιο κόσμο, κι όχι η ελπίδα καθαυτή;
Αφορμή για τη δική μας συζήτηση γύρω από το βιβλίο του Έντζο Τραβέρσο είναι η εκατοστή επέτειος της Οκτωβριανής Επανάστασης. Αυτό που μας ενδιαφέρει ειδικότερα, είναι οι τρόποι με τους οποίους αναθεωρήθηκε, τις τελευταίες δεκαετίες, η ιστορία της: το πώς διαμορφώνεται η μνήμη της, τα ερωτήματα που θέτουν για τους κομμουνισμούς και τις επαναστάσεις πριν και μετά το 1917 οι επαγγελματίες ιστορικοί. Και βέβαια πώς τα ερωτήματα αυτά συνδέονται με την πολιτική και τις ιδέες που κερδίζουν έδαφος στις ευρωπαϊκές κοινωνίες στον 21ο αιώνα.
***
Καθώς έληγε “η παρατεταμένη αναισθησία που η χειρουργική επέμβαση της Γιάλτας, το 1945, είχε επιβάλει στο σώμα του πλανήτη”, λέει ο ιταλικός ιστορικός Έντζο Τραβέρσο, ο 20ός αιώνας εμφανίστηκε κάτω από ένα νέο πρίσμα: σαν μια εποχή ξαφνικών ρήξεων, κεραυνοβόλων και απρόβλεπτων.
Στο κλίμα αυτό, η ιστοριογραφία υποχρεώθηκε να αμφισβητήσει κι αυτή τα καθιερωμένα της πρότυπα: να αναρωτηθεί για τις μεθόδους της, να ορίσει τον χώρο της από την αρχή. Αλλά αυτό δεν ήταν μια εσωτερική υπόθεση των ειδικών της Ιστορίας.
Οι διαμάχες των ιστορικών μετά το 1989 (οι διαμάχες για τους πολέμους, τις επαναστάσεις, τους φασισμούς και τις γενοκτονίες του εικοστού αιώνα), ξεπερνούν κατά πολύ τα σύνορα της ιστορικής έρευνας. Εμφανίζονται διαρκώς εντάσεις ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, ανάμεσα στην ιστορία και τη μνήμη, ανάμεσα στην αποστασιοποιημένη έρευνα και τη βιωμένη ευαισθησία, ανάμεσα σε εμπειρογνώμονες και στη δημόσια χρήση του παρελθόντος. Εξίσου σημαντικό: οι τόποι παραγωγής της ιστοριογραφίας δεν περιορίζονται πια στα πανεπιστήμια αλλά επεκτείνονται στην ευρύτερη κοινωνία.
Το βιβλίο του Έντζο Τραβέρσο είναι, μεταξύ άλλων, παρέμβαση σε μια διαμάχη ιδεών. Στον απόηχο της συζήτησης περί “άκρων”, “ολοκληρωτισμών” και “εγκλημάτων του κομμουνισμού”, αλλά και στο φόντο ενός όλο και επιθετικότερου ιστορικού αναθεωρητισμού, που διευκολύνει την αναβίωση των φασιστικών ιδεών, την ίδια πρόθεση έχει και η δική μας συζήτηση.