Με τροπολογία που κατατέθηκε χτες στη Βουλή, συμπλήρωμα στο νομοσχέδιο για την ψυχική υγεία, το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής επιχειρεί να καταλύσει κάθε εγγύηση ανεξαρτησίας του δεύτερου βαθμού ασύλου, δίνοντας το τελειωτικό χτύπημα στις προσπάθειες ετών για να δημιουργηθεί ένα δίκαιο σύστημα ασύλου στη χώρα μας.
Γράφει ο Δημήτρης Αγγελίδης για την Εφημερίδα των Συντακτών
Ενα σύστημα που θα εξέταζε κάθε ατομική περίπτωση με βάση αποκλειστικά τις αρχές του δικαίου, με πραγματική ανεξαρτησία από πολιτικές παρεμβάσεις, έτσι ώστε να αποκλειστεί η πιθανότητα λάθους, κυρίως λάθους σκοπιμότητας, σε μια απόφαση κρίσιμη για τη ζωή των προσφύγων.
Δεν είναι μόνο η επαναφορά του θεσμού των εισηγητών, που αποκτούν και πάλι αρμοδιότητα στην ουσιαστική επεξεργασία του φακέλου κάθε προσφυγής, αρμοδιότητα που είχε καταργηθεί με τον νόμο 4375/16 του περασμένου Απριλίου, τότε που ακόμα ορισμένοι στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θεωρούσαν ότι δεσμεύονται περισσότερο από το κράτος δικαίου και τις συστάσεις της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, του Συνηγόρου του Πολίτη, των οργανώσεων δικαιωμάτων και του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ και λιγότερο από την αντιπροσφυγική ατζέντα της Ε.Ε.
Aποψιλωμένες
H διαδικασία ασύλου παραδίδεται στο EASO |
Οπως είχε γράψει η «Εφ.Συν.» («Η διαδικασία ασύλου παραδίδεται στο EASO», 10/3/16), η τροπολογία δίνει τη δυνατότητα στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Υποστήριξης Ασύλου (ΕASO), που αποτελεί διοικητική υπηρεσία της Ε.Ε., να διαθέτει υπαλλήλους-«βοηθούς εισηγητές» που θα μπορούν να εμπλέκονται σε κάθε ουσιαστικό στάδιο της διαδικασίας: να μελετούν τον φάκελο, να κάνουν έρευνα και διασταύρωση των στοιχείων και να συντάσσουν έκθεση που θα θέτουν στη δικαιοδοτική κρίση των Επιτροπών, οι οποίες βέβαια, έτσι αποψιλωμένες και χωρίς να έχουν εμπλακεί στη διαδικασία, δεν θα έχουν παρά να την υπογράφουν.
Είναι, δε, απορίας άξιο σε ποια γλώσσα θα τα κάνουν όλα αυτά οι υπάλληλοι μιας ευρωπαϊκής υπηρεσίας και με ποιους διερμηνείς, δεδομένου ότι θα χειρίζονται πλήθος εγγράφων στα ελληνικά.
Πάντως, οι υπάλληλοι του ΕASO δεν είναι οι μόνοι που αποκτούν ουσιαστική αρμοδιότητα στην εξέταση των υποθέσεων που φτάνουν στον δεύτερο βαθμό.
Η τροπολογία διευρύνει τις αρμοδιότητες του τμήματος Νομικής Υποστήριξης της Αρχής Προσφυγών, που μέχρι τώρα περιοριζόταν στη σύνταξη νομικών απόψεων σε περίπτωση αμφισβήτησης των αποφάσεων της Αρχής ή στην κατάρτιση νομοσχεδίων και εγκυκλίων, αλλά πια θα μπορεί να συντάσσει και αυτή έκθεση για κάθε υπόθεση.
Xωρίς εγγυήσεις
Και για να διαλυθεί κάθε υπόνοια ουσιαστικής ανεξαρτησίας, ο διευθυντής της Αρχής θα διορίζεται με απόφαση του υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής, χωρίς τις εγγυήσεις διαφανούς και αντικειμενικής επιλογής.
Μέχρι τώρα, ο υπουργός δεσμευόταν στην επιλογή του από τις προτάσεις μιας τριμελούς επιτροπής που απαρτιζόταν από δύο εκπροσώπους του Συνηγόρου του Πολίτη και του ΑΣΕΠ και ένα μέλος ΔΕΠ υποδεικνυόμενο από την Υπατη Αρμοστεία.
Ολα αυτά γίνονται φυσικά για το καλό των προσφύγων. «Επειδή η απονομή της δικαιοσύνης θα γίνεται ταχύτερα, αυτό θα συνιστά βελτίωση των υπηρεσιών του κράτους προς τον πολίτη, εν προκειμένω στους πρόσφυγες και μετανάστες», σημειώνει η Εκθεση Αξιολόγησης Συνεπειών της τροπολογίας.
Πράγματι, δεν είναι τελείως απίθανο να γίνεται ταχύτερα η διαδικασία, αν και η εμπλοκή του EASO στον πρώτο βαθμό ασύλου δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Το ερώτημα όμως είναι αν μπορούμε να μιλάμε για απονομή δικαιοσύνης.