Η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕMΕΣ συνεχίζουν το αφιέρωμά τους με τίτλο Μας κοιτούν από ψηλά και προβάλλουν τη Δευτέρα 15 Μαϊου στις 21:00 στην αίθουσα ΒΑΚΟΥΡΑ 1 (Ιωάννου Μιχαήλ 8, τηλ. 2310233665) το αριστουργηματικό σατιρικό γουέστερν Το όνομά μου είναι Κανένας (Ιταλία, 1973, έγχρωμη, 115′) προς τιμήν του σκηνοθέτη του Τονίνο Βαλέρι. Παίζουν: Χένρι Φόντα, Τέρενς Χιλ, Ζαν Μαρτέν, Τζέφρι Λιούις.
Θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου ενώ στους θεατές θα διανεμηθεί έντυπη ανάλυση του Κώστα Τσιναρίδη. Στο τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με το κοινό.
Το προς συζήτηση θέμα στο μάθημα για τον κινηματογράφο θα είναι: Το γουέστερν ως ο κατεξοχήν κινηματογράφος.
Ένας παλαίμαχος πιστολέρο που ετοιμάζεται να αποσυρθεί ωθείται σε μια νέα σύγκρουση από έναν φανατικό θαυμαστή του που δε συμφωνεί με τα σχέδια του ινδάλματός του .
Η ανάλυση που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:
«Το γουέστερν αποτέλεσε ένα ιδιαίτερα δυναμικό και αναγνωρίσιμο είδος την εποχή της μεγάλης ακμής του. Συμβόλισε την νοσταλγική επιβίωση του έπους μέσα στη σκληρή καθημερινότητα ενώ οι συμβάσεις του αξιοποιήθηκαν ώστε να δημιουργηθούν και διάφορα άλλα υποείδη, πχ το σπαγγέτι γουέστερν. Βέβαια, κάποτε επήλθε και η αναπόφευκτη παρακμή του και μαζί της η απομυθοποίηση των ηρώων του. Ωστόσο, οι μύθοι αποδεικνύονται πολλές φορές αναγκαίοι και ισχυρότεροι από την πραγματική υπόσταση των ηρώων. Αυτό είναι το κεντρικό νόημα του υπέροχου σατιρικού γουέστερν του Τονίνο Βαλέρι Το όνομα μου είναι Κανένας.
Στα τελευταία χρόνια της Άγριας Δύσης, ο παλαίμαχος πιστολέρο Τζακ Μπόρεγκαρντ (Χένρι Φόντα) προσπαθεί να κατοχυρώσει το μερίδιο που του εξασφάλισε η φήμη του ώστε να αποσυρθεί. Ο Σάλιβαν (Ζαν Μαρτέν), ένας διεφθαρμένος ιδιοκτήτης χρυσωρυχείου που απολαμβάνει τη στήριξη της Άγριας Συμμορίας, έχει ανοιχτούς λογαριασμούς με τον Μπόρεγκαρντ. Κάπου εδώ εμφανίζεται ο Κανένας (Τέρενς Χιλ), ένας μυστηριώδης νεαρός πιστολέρο και φανατικός θαυμαστής του Μπόρεγκαρντ, που αντιλαμβάνεται ότι μπορεί να γραφεί ακόμα ένα λαμπρό έπος με τη σύγκρουση των δύο πλευρών. Ωστόσο, τα πράγματα δεν εξελίσσονται κατά τα πρότυπα των μύθων.
Όλη η σύλληψη και εκτέλεση της ταινίας (που βασίζεται σε μια ευφυή σεναριακή ιδέα του Σέρτζιο Λεόνε) στέκεται κριτικά πάνω στην εξέλιξη του γουέστερν, από τον προπολεμικό ρομαντισμό μέχρι τον κυνισμό που επέφερε η ματιά του ιταλικού γουέστερν. Η περσόνα του Χένρι Φόντα ανταποκρίνεται τέλεια σε αυτό τον στόχο, μια και αποτέλεσε ένα σταθερό πρότυπο ακεραιότητας μέχρι τη βαθύτατη υπονόμευσή του στο αριστούργημα του Λεόνε Κάποτε στη Δύση (1968). Από την άλλη, η εύθυμη παρουσία του Τέρενς Χιλ, όπως διαμορφώθηκε από τα κωμικά γουέστερν τύπου Τρινιτά, λειτουργεί ως ένα σχόλιο για την αφέλεια του θεατή και την εξαπάτησή του από τα κινηματογραφικά πρότυπα. Ακόμα και το όνομά του (Κανένας) και η εξωτερική του εμφάνιση, που παραπέμπει σε άγγελο (ξανθός, γαλανομάτης, με λευκή καμπαρντίνα), συνηγορούν προς αυτή την κατεύθυνση.
Ο Βαλέρι υπήρξε βοηθός του Λεόνε στα δικά του γουέστερν και μετέπειτα σημαντικός σκηνοθέτης του σπαγγέτι γουέστερν. Από την αρχική αργόσυρτη σεκάνς μέχρι την τελική αναμέτρηση του Φόντα με την Άγρια Συμμορία (αναφορά στην επίσης αναθεωρητική ματιά του Σαμ Πέκινπα πάνω στο γουέστερν), δείχνει να έχει αφομοιώσει το στυλ του δασκάλου του. Δε λείπουν και οι αναφορές στον βωβό κινηματογράφο, μέσω των πολλών γκαγκ, σχολιάζοντας τη χαμένη πρωταρχική ουσία του μέσα στο χρόνο. Η δε μουσική επένδυση του Ένιο Μορικόνε, δυναμική και σαρκαστική ταυτόχρονα, είναι από τις σπουδαιότερές του και υπηρετεί την ειρωνική ματιά της ταινίας.
Με αυτή την ταινία κλείνει ουσιαστικά το είδος του γουέστερν με μια απομυθοποιητική αλλά καθόλου μελαγχολική ματιά. Η απομυθοποίηση βοηθάει, τελικά, τον θεατή να επαναπροσδιορίσει τη σχέση της μυθοπλασίας με την πραγματικότητα ώστε να μπορέσει να την αναπτύξει στις νέες συνθήκες. Η σκληρή καθημερινότητα απαιτεί ηρωισμό που δε θ’αργήσει να αναπαρασταθεί και στη μεγάλη οθόνη. Κλείνοντάς μας το μάτι, ο Βαλέρι στο τελικό πλάνο της ταινίας μάς δηλώνει: “φίλες και φίλοι, η περιπέτεια συνεχίζεται!”.»
ΔΕΚΑ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΤΟ «ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΚΑΝΕΝΑΣ»
Εξάλλου, 10 λόγοι για να μη χάσετε το Το όνομά μου είναι Κανένας είναι:
- Για την εκπληκτική σκηνοθετική δεξιοτεχνία του Τονίνο Βαλέρι, που αποδεικνύεται εφάμιλλη του δασκάλου του Σέρτζιο Λεόνε.
- Για τις κορυφώσεις και ανατροπές του πολύ διασκεδαστικού σεναρίου των κορυφαίων Φούλβιο Μορσέλα και Ερνέστο Γκαστάλντι.
- Για τον αυτοσαρκαστικό ρόλο του Χένρι Φόντα, που υπηρετεί αποτελεσματικά τους στόχους της ταινίας.
- Για τον επίσης φιλοσοφημένο ρόλο του Τέρενς Χιλ, που ξεπερνάει την μέχρι τότε αφελή του εικόνα και αποδεικνύει το βάθος όλων των κωμικών του ερμηνειών.
- Για την πολύ χαρακτηριστική εμφάνιση του Αμερικανού καρατερίστα Τζέφρι Λιούις στο ρόλο του σαρδόνιου αρχηγού της Άγριας Συμμορίας.
- Για την θαυμάσια μουσική επένδυση του Ένιο Μορικόνε, που σχολιάζει σαρκαστικά όχι μόνο τα δρώμενα αλλά και τις προηγούμενες μουσικές του επενδύσεις στο χώρο του γουέστερν-σπαγγέτι.
- .Για την ονειρική σκηνή της αναμέτρησης του Φόντα με την Άγρια Συμμορία, που δείχνει την αληθινή σχέση θρύλου και πραγματικότητας.
- Γιατί, παρόλο που η ματιά του Βαλέρι είναι απομυθοποιητική, οδηγούμαστε στην επανένωση του κομμένου νήματος της πραγματικότητας με τη μυθοπλασία.
- Γιατί, για τον προηγούμενο λόγο, η ταινία μπορεί να θεωρηθεί ως το τελευταίο κλασικό γουέστερν, παρά την κωμική του χροιά.
- Για την τελική αισιοδοξία που αποπνέει η ταινία μέσα σε μια περίοδο όπου όχι μόνο το γουέστερν αλλά και ο κινηματογράφος συνολικά είχαν αρχίσει να φθίνουν.
Υ.Γ. Τη Δευτέρα 22 Μαϊου η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕΜΕΣ παρουσιάζουν στα πλαίσια του ίδιου αφιερώματος την ξεκαρδιστική κωμωδία Το ασημένιο τρένο (1976).