Η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕΜΕΣ παρουσιάζουν στα πλαίσια του αφιερώματός τους Το ζεύγος και η βία (υποενότητα: 100 χρόνια από τη γέννηση του σπουδαίου ηθοποιού Ρόμπερτ Μίτσαμ) τη Δευτέρα 13 Mαρτίου στις 21:00 στην αίθουσα ΒΑΚΟΥΡΑ 1 (Ιωάννου Μιχαήλ 8, τηλ. 2310233665) το αριστουργηματικό νεονουάρ του Σίντνεϊ Πόλακ Μυστική οργάνωση Γιακούζα (ΗΠΑ, 1975, έγχρωμη, 120′). Παίζουν: Ρόμπερτ Μίτσαμ, Κεν Τακακούρα, Μπράιαν Κιθ, Χερμπ Έντελμαν, Ρίτσαρντ Τζόρνταν.
Θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, ενώ στους θεατές θα διανεμηθεί έντυπη αναλύση του Βασίλη Ραφαηλίδη. Στο τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με το κοινό.
Το προς συζήτηση θέμα στο μάθημα για τον κινηματογράφο θα είναι: Η ανατολίτικη φιλοσοφία μέσα από τις δυτικές ταινίες.
Ένας Αμερικανός ντετέκτιβ επιστρέφει μετά από χρόνια στην Ιαπωνία για να βρει την απαχθείσα κόρη ενός πλούσιου φίλου του. Ωστόσο, αντιλαμβάνεται ότι ο φίλος του δεν του έχει πει όλη την αλήθεια και πλέον βρίσκεται αντιμέτωπος με την ιαπωνική μαφία.
Η ανάλυση που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:
«Ο πρωτότυπος τίτλος είναι Γιακούζα, νέτα σκέτα. Και δεν πρόκειται για μυστική οργάνωση αλλά για το «συνδικάτο» των Ιαπώνων γκάνγκστερ. Επίσης, στα γιαπωνέζικα «γιακούζα» σημαίνει παιχνίδι με την τύχη.
Το παλιό αμερικάνικο «μαύρο φιλμ» στηριζόταν κατά κύριο λόγο στο παιχνίδι με την τύχη: οι κακοί δεν τιμωρούνται αναγκαστικά και οι καλοί δεν δικαιώνονται οπωσδήποτε. Στην ψυχογραφία της «μαύρης ταινίας», ανάμεσα στο άσπρο και μαύρο εκτείνεται η απεριόριστη γκάμα του γκρίζου.
Μια αναφορά στο θαυμάσιο, παλιό χολιγουντιανό είδος που το λέμε «μαύρη ταινία» είναι το Γιακούζα του Πόλακ (τον θυμάστε, ασφαλώς, απ’ το Σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν). Όμως, εδώ το γκρίζο είναι τυπικά γιαπωνέζικο και η ύπαρξή του δικαιολογείται όχι μόνο ψυχολογικά, αλλά και φιλοσοφικά τολμούμε να πούμε: Οι αρχικές σχέσεις ανατρέπονται, διαφοροποιούνται και κρυσταλλώνονται χάρις στο πανίσχυρο και παμπάλαιο έθιμο «γκιρί», που σημαίνει υποχρέωση, ευθύνη και μαζί δώρο.
Χάρις στο «γκιρί», λοιπόν, ο ντετέκτιβ Ρόμπερτ Μίτσαμ (είναι μια καθαρή απόλαυση να ξαναβλέπεις ύστερα από χρόνια την έξοχη, μονίμως νυσταγμένη και βαθειά ανθρώπινη φάτσα του) και ο γκάνγκστερ Τακακούρα Κεν κάνουν μια παράξενη συμμαχία και στρέφονται και οι δύο εναντίον των δύο αφεντικών τους: Η «συμμαχία στη βάση» είναι ένα γεγονός και μια ανάγκη επιβεβλημένη απ’τα πράγματα και απ’τον αγώνα για την επιβίωση.
Ο Πόλακ αφηγείται αυτή την απω-ανατολίτικη αστυνομική ιστορία αργά και νωχελικά, αλλά με απότομες εκρήξεις βίας τρομαχτικής έντασης που μοιάζουν με εκτονώσεις μιας «συμπιεσμένης» εσωτερίκευσης και αυτοσυγκέντρωσης. Σίγουρα γνωρίζει καλά την ανατολική φιλοσοφία της εγκαρτέρησης, που φτιάχνει καμικάζι, δημιουργεί τους Σαμουράι και οδηγείται στο χαρακίρι. Και δεν είναι λίγο να πετύχεις να στήσεις μια βίαιη αστυνομική ιστορία στη βάση της ανατολικής φιλοσοφίας.»
ΔΕΚΑ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΤΗ «ΜΥΣΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΓΙΑΚΟΥΖΑ»
Εξάλλου, 10 λόγοι για να μην χάσετε τη Μυστική οργάνωση Γιακούζα είναι:
- Για τον συγκλονιστικό ρόλο του Ρόμπερτ Μίτσαμ στην ωριμότητα της καριέρας του.
- Για τους εξαιρετικούς ρόλους των Ιαπώνων ηθοποιών που καθορίζουν την ταινία.
- Για την εκπληκτική φωτογραφία του Κόζο Οκαζάκι στους τόνους του καφέ.
- Γιατι όλη η ταινία είναι οργανωμένη ως ένα αργόσυρτο ρέκβιεμ της μεταπολεμικής Ιαπωνίας.
- Για τη μεγάλη ανατροπή που γίνεται στην αστυνομική ταινία και το φιλμ νουάρ: οι ρυθμοί είναι πάρα πολύ αργοί και ράθυμοι.
- Για το εξαιρετικό ιδεολογικό μήνυμα της ταινίας που καταλήγει στο σχήμα “όταν τα αντίπαλα αφεντικά συμφωνούν, τότε την πληρώνουν τα κατώτερα στελέχη τους”.
- Για το συγκλονιστικό τέλος της ταινίας που ορίζει και μια πρωτοφανέρωτη πρόταση.
- Γιατί ο Πόλακ αποδεικνύει ότι μπορεί να χειριστεί όλους τους αφηγηματικούς ρύθμους και να τους αφομοιώσει στο δικό του στυλ.
- Για το διαχρονικό μήνυμα της ταινίας: αξιοπρέπεια, ανταπόδοση, συγγνώμη και εξιλέωση. Έννοιες που τις χρειαζόμαστε τόσο πολύ στη σύγχρονη εποχή.
- Γιατί η ταινία διαφοροποιείται σαφώς από το κυρίαρχο σώμα του αμερικανικού σινεμα, που δειχνεί, όμως, να γνωρίζει πως μπορεί να προσεγγίσει και το διαφορετικό.
Υ.Γ. Την επόμενη Δευτέρα 20 Μαρτίου η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕΜΕΣ παρουσιάζουν στα πλαίσια του ίδιου αφιερώματος το αριστουργηματικό δράμα του Μπίλι Γουάιλντερ Χαμένο σαββατοκύριακο (1945).