Η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕΜΕΣ παρουσιάζουν στα πλαίσια του αφιερώματός τους Το ζεύγος και η βία τη Μεγάλη Δευτέρα 10 Απριλίου στις 21:00 στην αίθουσα ΒΑΚΟΥΡΑ 1 (Ιωάννου Μιχαήλ 8, τηλ. 2310233665) την βραβευμένη περιπέτεια του Ρενέ Κλεμάν Απαγορευμένα παιχνίδια (Γαλλία, 1952, ασπρόμαυρη, 86′). Παίζουν: Ζορζ Πουζουλί, Μπριζίτ Φοσέ.
Θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, ενώ στους θεατές θα διανεμηθεί έντυπη αναλύση του Παναγιώτη Μπούγια. Στο τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με το κοινό.
Το προς συζήτηση θέμα στο μάθημα για τον κινηματογράφο θα είναι: Τα παιδιά εν πολέμω στο σινεμά.
Κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, ένα πεντάχρονο κορίτσι μένει ορφανή όταν οι γονείς της σκοτώνονται σε αεροπορική επιδρομή. Την κηδεμονία της αναλαμβάνει μια αγροτική οικογένεια και εκεί η νεαρή ηρωίδα δένεται με το μικρότερο γιο τους
Η ανάλυση που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:
«Υπάρχουν πολλές ταινίες που πραγματεύονται το παράλογο και τη σκληρότητα της ανθρώπινης ζωής μέσα από τα μάτια των παιδιών. Λίγες όμως καταφέρνουν να αποδώσουν το θέμα τους περισσότερο έντονα ή αποτελεσματικά από τούτο το φιλμ του Ρενέ Κλεμάν. Όπως η πλειοψηφία των καλύτερων έργων του, έτσι και αυτό διαδραματίζεται κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ένα πεντάχρονο κορίτσι, η Πολέτ (Μπριζίτ Φοσέ), μένει ορφανή όταν οι γονείς της, οι οποίοι προσπαθούσαν να φύγουν απ’ το Παρίσι, σκοτώνονται σε αεροπορική επιδρομή. Την κηδεμονία της αναλαμβάνει -χωρίς τη θέλησή της- μια αγροτική οικογένεια και εκεί η νεαρή ηρωίδα δένεται με το μικρότερο γιο τους, τον εντεκάχρονο Μισέλ (Ζορζ Πουζουλί). Οι δυο τους δημιουργούν έναν μυστικό κόσμο, ο οποίος αντανακλά τον θάνατο που βλέπουν παντού γύρω τους. Μαζεύουν νεκρά ζώα και έντομα και τα θάβουν σε μια εγκαταλελειμμένη αποθήκη, μουρμουρίζοντας φράσεις από την Καθολική νεκρώσιμη ακολουθία που μόλις και καταλαβαίνουν! Αυτά τα… “Απαγορευμένα παιχνίδια” εξοργίζουν τους ενήλικες όταν τα ανακαλύπτουν, οι οποίοι και χωρίζουν τα θλιμμένα και ταραγμένα παιδιά…
Ο Κλεμάν έγινε ευρύτερα γνωστός με ένα δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ, τη “Μάχη των Σιδηροδρόμων” (1946), σχετικό με τις ενέργειες της Αντίστασης στο γαλλικό σιδηροδρομικό δίκτυο. Τα “Απαγορευμένα Παιχνίδια” ξεκινούν με έντονη, ρεαλιστική φόρτιση, καθώς γερμανικά πολεμικά αεροπλάνα βομβαρδίζουν και πυροβολούν μια απελπισμένη ομάδα προσφύγων. Η σκηνή της επίθεσης είναι τρομακτική, αφού βασίζεται εξ ολοκλήρου σε φυσικά ηχητικά εφέ, χωρίς πρόσθετη μουσική και διαδραματίζεται στο ζεστό καλοκαίρι της γαλλικής εξοχής. Στη συνέχεια όμως, το φιλμ γίνεται πιο στιλιζαρισμένο. Απ’ τη μια βλέπουμε τον κόσμο των ενήλικων χωρικών μέσα από τα προβληματισμένα και έκπληκτα μάτια των παιδιών – οι μικροβεντέτες και οι διαπληκτισμοί διακωμωδούνται, όλοι δείχνουν ψεύτικο σεβασμό στη θρησκεία, ενώ παντού κυριαρχούν η πλεονεξία και η μοχθηρία. Αντιθέτως, τα παιδιά παρουσιάζονται με τρυφερότητα και συμπόνια και ο βίαιος χωρισμός τους στο τέλος είναι σπαρακτικός.
Ο Κλεμάν αποσπά ιδιαίτερα εκφραστικές και πειστικές ερμηνείες από τους δυο μικρούς του πρωταγωνιστές, απαλλαγμένες από κάθε ίχνος χαριτωμένης συμπεριφοράς. Η ευγένεια του αγοριού προς τη μικρότερη φίλη του διακρίνεται από μια ενστικτώδη γοητεία, ενώ σημαντική είναι η συμβολή του Ναρσίσο Γιέπες (που έχει επιμεληθεί το μουσικό σκορ) με το λυρικό σόλο κιθάρας, ιδιαίτερα εκφραστικό μέσα στην απλότητά του…»
ΔΕΚΑ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΤΑ «ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ»
Εξάλλου, 10 λόγοι για να μη χάσετε τα Απαγορευμένα παιχνίδια είναι:
- Για την παράξενη τύχη αυτού του αριστουργήματος, που στην αρχή πήρε πολύ αρνητικές κριτικές στη Γαλλία αλλά δικαιώθηκε αργότερα και βραβεύτηκε ετεροχρονισμένα με Όσκαρ.
- Για τη διακριτική σκηνοθετική απλότητα, με τον Ρενέ Κλεμάν να διαχειρίζεται με αφοπλιστική αθωότητα ένα τολμηρότατο θέμα.
- Για τον αφοπλιστικό τρόπο που ο Κλεμάν αξιοποιεί με ματιά ντοκιμαντερίστα τους δυο μικρούς ήρωες.
- Για τον εκπληκτικό ρόλο της μικρής Μπριζίτ Φοσέ, η οποία αργότερα έγινε διάσημη ηθοποιός.
- Για την εξαιρετική ασπρόμαυρη φωτογραφία του Ρομπέρ Ζουγιάρ, που είναι υπερβολικα φωτισμένη και μοιάζει με ακτινογραφία.
- Για την ανεπανάληπτη μουσική του Ναρσίσο Γιέπες, που παραμένει μέχρι σήμερα διαχρονική μέσα από το έμμονο μοτίβο της, που όμως μας ακουμπάει έντονα συναισθηματικά.
- Για την άποψη πως ο πόλεμος είναι κακός γιατί καταστρέφει τα “παιχνίδια” και απομακρύνει τους αγαπημένους φίλους. Είναι σαφώς η παιδική ματιά την οποία οικειοποιείται ο δημιουργός.
- Γιατί ο Κλεμάν συναντά εδώ από διαφορετικό δρόμο τον Ανρί Ζορζ Κλουζό.
- Γιατί ουσιαστικά είναι μια ταινία-σχολίο για το θάνατο σε όλα τα επίπεδα.
- Γιατί 8 χρόνια μετά το τέλος του πολέμου είναι μια πολύ πεσιμιστική ταινία, λειτουργώντας έτσι προειδοποιητικά.
Υ.Γ. Την Τρίτη του Πάσχα 18 Απριλίου η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕΜΕΣ παρουσιάζουν στα πλαίσια του ίδιου αφιερώματος το νεονουάρ του Τζιμ ΜακΜπράιντ Χωρίς ανάσα (1983).