Υπό τον τίτλο «Εμείς οι Γερμανοί δεν θέλουμε μια γερμανική Ευρώπη», ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε αρνήθηκε πρόσφατα σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε ταυτόχρονα σε εφημερίδες στη Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία, την Πολωνία, την Ιταλία και την Ισπανία, ότι η Γερμανία επιδιώκει έναν πολιτικό ηγετικό ρόλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στην πραγματικότητα όμως η κυβέρνηση Μέρκελ επιβάλλει την αμφιλεγόμενη ατζέντα της για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους στη Γαλλία και τις χώρες του Νότου, αρνούμενη όμως την ευθύνη που φέρει για τις επιπτώσεις της πολιτικής σε όλη την Ευρώπη. Ας σκεφτεί κανείς τα τρομακτικά ποσοστά της ανεργίας των νέων στην νότιο Ευρώπη, σαν μια από τις συνέπειες των πολιτικών λιτότητας που πλήττει περισσότερο τα πιο αδύναμα στρώματα των κοινωνιών αυτών.
Υπό αυτό το πρίσμα, το μήνυμα «δεν θέλουμε μια γερμανική Ευρώπη» μπορεί επίσης να ερμηνευθεί με έναν όχι τόσο θετικό τρόπο, δηλαδή ότι η Γερμανία επιδιώκει να περιορίσει την ευθύνη της. Θεωρητικά, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο λαμβάνει αποφάσεις ομόφωνα. Ως μόλις ένα από τα 18 μέλη της Νομισματικής Ένωσης, η Μέρκελ μπορεί να προωθήσει τα εθνικά συμφέροντα της Γερμανίας ή τουλάχιστον αυτά που πιστεύει ότι είναι εθνικά συμφέροντα. Η γερμανική κυβέρνηση αντλεί όφελος από την οικονομική κυριαρχία της χώρας, και μάλιστα ένα δυσανάλογα μεγάλο όφελος, για όσο διάστημα οι εταίροι της δεν αρχίσουν να αμφισβητούν την πίστη των Γερμανών στην Ευρώπη(…) Μου φαίνεται ότι το άρθρο του Σόιμπλε απευθύνεται στους απογοητευμένους από το διπρόσωπο παιχνίδι του Βερολίνου ηγέτες των άλλων κρατών της Ευρωζώνης».
Με πρόσχημα τις επιταγές των αγορών, στις οποίες υποτίθεται ότι δεν υπάρχει άλλη επιλογή, μια ολοένα και πιο απομονωμένη γερμανική κυβέρνηση επιβάλλει σκληρή λιτότητα στη Γαλλία και τις χώρες που έχουν πληγεί από την κρίση. Κόντρα στην πραγματικότητα, προσποιείται ότι όλα τα μέλη της ΟΝΕ μπορούν να λάβουν τις δικές τους αποφάσεις για τη δημοσιονομική πολιτική. Τους ζητείται να «εκσυγχρονίσουν» τη Δημόσια Διοίκηση και την οικονομία τους και να ενισχύσουν μόνες τους την ανταγωνιστικότητά τους – αν είναι απαραίτητο με δάνεια από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης.
Αξίζει να το επαναλάβουμε ξανά και ξανά: Οι συνθήκες στις οποίες υφίσταται και λειτουργεί σήμερα η ΟΝΕ είναι αποτέλεσμα ελαττωματικού σχεδιασμού, δηλαδή της μη ολοκλήρωσης της πολιτικής ένωσης. Γι΄ αυτό και το να σπρώχνουμε τα προβλήματα στις πλάτες των πιο αδύναμων εταίρων με δανεική χρηματοδότηση δεν είναι λύση. Η επιβολή των πολιτικών λιτότητας δεν μπορεί να διορθώσει τις υφιστάμενες οικονομικές ανισορροπίες στη ζώνη του ευρώ. «Η εξομοίωση των διαφορετικών επιπέδων παραγωγικότητας μεσοπρόθεσμα θα μπορούσε μόνο να αναμένεται από μια κοινή, ή τουλάχιστον στενά συντονισμένη, δημοσιονομική, οικονομική και κοινωνική πολιτική».
Ξέρουμε την απάντηση της Αγκέλα Μέρκελ: νυσταλέα φλυαρία. «Η Ευρώπη βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και η πολιτική εξουσία πηγαίνει σε όποιον αποφασίζει σχετικά με την αποδοχή των θεμάτων που θα συζητηθούν από τον λαό. Η Γερμανία δεν χορεύει. Λαγοκοιμάται επάνω σε ένα ηφαίστειο. Αποτυγχάνουν οι ελίτ; Κάθε δημοκρατική χώρα έχει τους πολιτικούς που της αξίζει. Και υπάρχει κάτι ιδιαίτερο στο να αναμένουμε μια συμπεριφορά πέρα από τη ρουτίνα από τους εκλεγμένους πολιτικούς. Είμαι ευτυχισμένος που ζω σε μια χώρα η οποία, από το 1945, δεν είχε καμία ανάγκη για ήρωες. Επίσης, δεν πιστεύω ότι τα άτομα διαμορφώνουν την ιστορία, τουλάχιστον όχι εν γένει. Όμως συνειδητοποιώ ότι υπάρχουν έκτακτες καταστάσεις στις οποίες η γνωστική ευαισθησία, η φαντασία, το θάρρος και η προθυμία να αναλάβουν την ευθύνη αυτοί που βρίσκονται στην εξουσία έχει αντίκτυπο στην εξέλιξη των πραγμάτων».
Η υποκρισία του Βερολίνου
Το Βερολίνο ισχυρίζεται ότι δεν θέλει «γερμανική Ευρώπη», επιβάλλει όμως την ατζέντα της λιτότητας στη Γαλλία και τον ευρωπαϊκό Νότο και αρνείται να αναλάβει οποιαδήποτε ευθύνη για τις καταστροφικές επιπτώσεις της πολιτικής αυτής.