Είναι ο ΣΥΡΙΖΑ ακόμη κόμμα της αριστεράς; Να, ένα ερώτημα που απασχολεί πολύ κόσμο όσο κι αν δεν εκφράζεται πάντοτε με αυτήν τη διατύπωση.
Είναι, λοιπόν, ο εναπομείνας ΣΥΡΙΖΑ κόμμα της αριστεράς; Είναι δυνατόν να ανήκει στην αριστερά ένας πολιτικός φορέας, ο οποίος εφαρμόζει –εξαναγκασμένος ή όχι- ένα από τα σκληρότερα νεοφιλελεύθερα προγράμματα στην ιστορία; Και τότε γιατί δεν κατατάσσουμε και το ΠΑΣΟΚ στην αριστερά;
Η προσωπική μου γνώμη είναι πως ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει κόμμα της αριστεράς.
Γιατί εκεί τον τοποθετεί η αρκετά μακρόχρονη πια ιστορία του. Γιατί, επιπλέον, έτσι τον αισθάνονται, με όλο το αφόρητο ζόρι τους, ένα μεγάλο τμήμα των σημερινών μελών του. Γιατί υπάρχουν ακόμη και στην κυβέρνηση άνθρωποι, των οποίων η διαχρονική αριστερή συγκρότηση δύσκολα μπορεί να αμφισβητηθεί. Γιατί, ακόμη, έτσι τον αντιμετωπίζουν σημαντικά μέρη των λαϊκών τάξεων, σε Ελλάδα και Ευρώπη.
Ο νέος ΣΥΡΙΖΑ, λοιπόν, γι’ αυτούς τους πολύ ισχυρούς λόγους είναι κόμμα της αριστεράς. Μόνο που αυτό δεν τον βοηθάει και πολύ. Και ακόμη λιγότερο μπορεί να εκληφθεί ως καλό από την άποψη των συμφερόντων των λαϊκών τάξεων. Για να το πω αλλιώς, το γεγονός πως ο ΣΥΡΙΖΑ κατατάσσεται στην αριστερά δεν είναι για καλό. Το αντίθετο ακριβώς, θα έλεγα πως ισχύει.
Γιατί φαίνεται πως η αντιδραστική «παθητική επανάσταση» -για να θυμηθούμε στα σοβαρά τον Γκράμσι και όχι όπως το κάνουν ο πρωθυπουργός και μέλη της κυβέρνησης- που έχει βάλει μπροστά ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός χρησιμοποιώντας ως πείραμα την «ελληνική περίπτωση» δεν θα μπορούσε μάλλον να ολοκληρωθεί χωρίς όσα συνέβησαν από το καλοκαίρι κι έπειτα. Η επιτέλεση αυτού του πειράματος από τα παραδοσιακά αστικά κόμματα είχε φτάσει σε αδιέξοδο, ένας νέος, φρέσκος και, κυρίως, «άλλος» διαχειριστής ήταν αναγκαίος.
Είναι, από αυτήν την άποψη, που ο νέος ΣΥΡΙΖΑ ανέλαβε έναν πραγματικά ιστορικό ρόλο, με την πληρέστερη έννοια του όρου. Το γεγονός πως είναι αριστερό κόμμα επιτρέπει την επιτυχία του πειράματος, που φανερά είχε στομώσει. Κοινώς, ο νέος ΣΥΡΙΖΑ, για να θυμηθούμε και πρόσφατες τοποθετήσεις κυβερνητικών βουλευτών σχετικά με το Μνημόνιο, «αν δεν υπήρχε θα έπρεπε να εφευρεθεί». Η ύπαρξή του έδωσε δυνατότητες αφάνταστες στο ευρωπαϊκό κεφάλαιο.
Αυτό φυσικά δεν σημαίνει πως η άγρια «παθητική επανάσταση», που συνεχίζει να βρίσκεται σε εξέλιξη, θα νικήσει μέχρι το τέλος. Ούτε πως ο νέος ΣΥΡΙΖΑ θα σταθεροποιήσει την θέση του μέσα στον κοινωνικό ορυμαγδό. Όπως και νάχει, όμως, θα έχει επιτελέσει έναν πολύτιμο για το σύστημα ρόλο, που στην παρούσα στιγμή κανείς άλλος δεν θα μπορούσε να αναλάβει.
Και αυτό είναι ανεξάρτητο από «προθέσεις» και «σχεδιασμούς». Είναι «αντικειμενικό», που λέει ο αριστερός λόγος ανέκαθεν. Επειδή, μάλιστα, είναι «αντικειμενικό» θέτει ζητήματα λογικής τάξης, κόντρα σε «προθέσεις» και «σχεδιασμούς». Θέλω να πω, η μόνη λογικά συνεκτική επιχειρηματολογία αναφορικά με την κυβερνητική πολιτική είναι αυτή που αποδέχεται πως αποτελεί το αποτέλεσμα απόλυτης –εντελώς απόλυτης- υποταγής. Δεν μπορεί να ισχυρίζεσαι σοβαρά πως επιδεινώνεις την κατάσταση σε όλα τα θεμελιώδη πεδία για τις λαϊκές τάξεις, αλλά θα φροντίσεις για το καλό τους δια των ρωγμών. Είναι παράλογο, στο μέτρο που είσαι στρατευμένος να αποτρέπεις τις «ρωγμές». Η εφαρμογή του «προγράμματος» σημαίνει μετωπική επίθεση ενάντια στον κόσμο της εργασίας. Ποια στραμπουλιγμένη λογική μπορεί να ισχυριστεί πως ο επιτιθέμενος -«αντικειμενικά» η κυβέρνηση σήμερα- κάνει «παράλληλα» και αντάρτικο κατά του εαυτού του;
Υποστηρίζω πως αυτά τα πράγματα δεν βάζουν ζήτημα δεξιάς ή αριστερής άποψης, μιας ή πολλών «ρήξεων», μεταρρύθμισης (sic) ή επανάστασης.
Ζήτημα στοιχειώδους λογικής βάζουν.
Κοινώς, η κυβέρνηση πάει να μας τρελάνει ισχυριζόμενη όσα ισχυρίζεται –όσο τα ισχυρίζεται. Και είναι γι’ αυτό, που η άποψη πως έπρεπε να επιλεγούν τα ακριβώς αντίθετα από όσα επιλέχτηκαν δεν είναι αποκύημα του επικίνδυνου βολονταρισμού «ρηξιακών» αριστεριστών, αλλά η μόνη λογικά συνεκτική.
Αν συνέβαινε αυτό θα νικούσαμε μετά βεβαιότητος; Προφανώς, καμία βεβαιότητα. Παρά μόνο πως δεν θα είχαμε μια αριστερή κυβέρνηση να ηγείται της πρότυπης σε παγκόσμιο επίπεδο αντιδραστικής, «παθητικής επανάστασης» της εποχής του επελαύνοντος –χωρίς επιστροφή- νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού.
Όποιος θεωρεί πως είναι λίγο, φανερά, νομίζω, παραλογίζεται.
ΥΓ. Το επιχείρημα για την υποστήριξη όσων γίνονται πολλές φορές «εμπλουτίζεται» και «από τα αρνητικά, που αποφύγαμε». Λέγεται, δηλαδή, πως η επιλογή που έγινε ήταν, δεδομένων των συνθηκών, η ασφαλέστερη.
Θεωρώ πως αυτό το εμπλουτισμένο επιχείρημα είναι ίσως εξαιρετικά αποκαλυπτικό κυρίως για την κοινωνική θέση όσων το ενστερνίζονται. Αν αισθάνονται περισσότερο ασφαλείς τώρα, κάτι δεν πάει καλά με την έννοια της ασφάλειας που αποδέχονται. Εγώ, πάντως, και πολλοί σαν εμένα ως προς την κοινωνική τάξη, καθόλου ασφαλείς δεν νιώθουμε. Χωρίς περιουσία και με χαμηλό πια εισόδημα, η ανασφάλεια μας «τρώει τα σωθικά».
Η σχέση με την ασφάλεια διαμορφώνει έτσι μια θεμελιώδη διαχωριστική.