Το ντοκιμαντέρ Νανά είναι το πορτρέτο μιας εβδομηντάχρονης τρανς γυναίκας που ζει στη Θεσσαλονίκη. Ο συνδυασμός αφήγησης, παρατήρησης και προσωπικού της αρχειακού υλικού δίνει μια εικόνα του πολυτάραχου παρελθόντος της, αλλά και της δύσκολης καθημερινότητας που αντιμετωπίζουν τα τρανς άτομα στην ελληνική πραγματικότητα. Μία ενδιαφέρουσα συμμετοχή στο 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Η δημιουργός Λάρα Κρίστεν -φοιτήτρια στο Τμήα Κινηματογράφου του ΑΠΘ- μιλά στο alterthess.gr.
Συνέντευξη στην Κατερίνα Μπακιρτζή και τον Ιάσων Μπάντιο
Πότε δημιουργήθηκε το ντοκιμαντέρ;
Τα γυρίσματα ξεκίνησαν τον Απρίλιο του 2014 αφού προηγήθηκε σχετική έρευνα. Έψαχνα κάποιον χαρακτήρα, βρήκα την Νανά, και ξεκινήσαμε γυρίσματα τα οποία κράτησαν μέχρι τον Ιούνιο. Η επεξεργασία ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο.
Από πτυχιακή εργασία στο 17ο ΦΝΘ. Πως έγινε όλο αυτό και πως διάλεξες αυτό το θέμα;
Νομίζω ότι απλά αν έχεις κάνει μια δουλειά που σου αρέσει και θες να την προβάλεις, την στέλνεις στο Φεστιβάλ. Το ενδιαφέρον υπήρξε όταν είδα ένα ντοκιμαντέρ δύο χρόνια πριν στο Φεστιβάλ για το τρανς ζήτημα. Το έψαξα και αποφάσισα -φέροντας και εγώ μια ταυτότητα που υπόκειται σε πολλαπλές καταπιέσεις- να κάνω ένα ντοκιμαντέρ για τις τρανς στην Ελλάδα.
Ήταν δύσκολο;
Με την τεχνολογία που υπάρχει δεν είναι πλέον δύσκολο, μπορεί να μην έχει την τέλεια εικόνα και ήχο, αλλά νομίζω ότι αν η σκηνοθετική προσέγγιση και το θέμα είναι αρκετά δυνατή και κρατά τον θεατή μπορείς να κάνεις ντοκιμαντέρ με λίγα μέσα. Προσπαθώ τα ντοκιμαντέρ μου να είναι με απλά μέσα και λίγο εξοπλισμό και για να μην τρομάζει ο πρωταγωνιστής αλλά και για το χαμηλό κόστος.
Πως έπεισες την Νανά να συμμετάσχει;
Δεν ήταν δύσκολο η αλήθεια είναι. Την γνώρισα σε ένα καφέ μέσω κοινής φίλης. Μιλήσαμε για την ιδέα του ντοκιμαντέρ για τη ζωή μιας τρανς και μου είπε κατευθείαν ναι. Ήταν θετική από την αρχή και ήταν φυσική μπροστά στην κάμερα.
Πως ήταν η ζωή ενός τρανς ατόμου το ’70 και πως σήμερα;
Όπως λέει η Νανά ο κόσμος τώρα έχει γίνει πιο κλειστός. Λέει ιστορίες για το πώς ήταν μόδα τότε να έχει μια οικογένεια φίλη τρανς. Νομίζω ότι στις μέρες μας δεν είναι καλύτερες οι συνθήκες. Συνεχίζουν να κάνουν πεζοδρόμιο γιατί δεν έχουν την δυνατότητα να κάνουν κάτι άλλο. Σήμερα η αποδοχή που υπάρχει προς τα τρανς άτομα είναι πολύ μικρή.
Υπάρχει ένα κίνημα lgbt, υπάρχει το ΣΥΔ, και σε κάποιους κύκλους είναι πιο εύκολο, αλλά σε καμία περίπτωση μια τρανς δε μπορεί να πιάσει π.χ δουλειά στο δημόσιο.
Τι θα δούμε στην ταινία, πως εξελίσσεται η ιστορία;
Υπάρχουν δύο αφηγηματικές γραμμές. Η μία είναι το παρελθόν της Νανάς το οποίο μας το αφηγείται η ίδια. Η δεύτερη γραμμή είναι σκηνές από την καθημερινότητα της, πως πολιτικοποιείται και πως ζει με τις παρέες της. Βλέπουμε τις σχέσεις της Νανάς σήμερα με τις δύο καλές τις φίλες. Εξελίσσονται παράλληλα οι δύο «γραμμές» του ντοκιμαντέρ.
Μπορεί ένα τρανς άτομο να έχει μια χαρούμενη ζωή με όλες τις δυσκολίες και την καταπίεση που βιώνει;
Όπως συμβαίνει γενικότερα υπάρχουν δύσκολες και ωραίες στιγμές. Για τα τρανς άτομα οι δύσκολες στιγμές είναι περισσότερες. Η Νανά νομίζω μπόρεσε να εξισορροπήσει τις δυσκολίες με τις ωραίες στιγμές , δεν είναι πικραμένη προσωπικότητα, συνεχίζει να είναι ανοιχτός και καλός άνθρωπος.
Γιατί τη Νανά και όχι κάποια άλλη τρανς;
Στην αρχή δεν είναι στο μυαλό μου να κάνω τη Νανά, ήθελα να κάνω παρατήρηση της ζωής μια τρανς. Μετά κατάλαβα ότι δεν μπορώ να κάνω παρατήρηση χωρίς συνεντεύξεις και αρχειακό υλικό. Η Νανά έχει τεράστιο παρελθόν πίσω της, κάτι που μου κράτησε το ενδιαφέρον. Είναι σαν να ενσωματώνει δύο προσωπικότητες, είναι μια γιαγιά που λέει ιστορίες και φροντίζει όποιον έρχεται σπίτι της. Και είναι και μια τρανς που έχει ζήσει όλες αυτές τις δύσκολες στιγμές και ζει την καταπίεση μέχρι σήμερα. Μου άρεσε αυτή η «διπλή» προσωπικότητα.
Το τέλος του ντοκιμαντέρ;
Προσπάθησα να υπάρχει μια κυκλική ροή. Ξεκινάμε με μια σκηνή στο μπαλκόνι όπου βλέπουμε την Νανά και τελειώνουμε με το ίδιο πλάνο, που τότε όμως ξέρουμε ποια είναι αυτή και η ζωή της. Ήθελα να παίξω με αυτές τις εικόνες, με την ίδια σκηνή στην αρχή και στο τέλος, και το πόσο διαφορετικά μπορούμε να την βλέπουμε.
Υπήρξε κάποιο γεγονός όλο αυτό το διάστημα που κάπως να σου έμεινε;
Πετύχαμε ένα άρθρο στο Βήμα online για τις ταινίες του Φεστιβάλ. Ο αρθογράφος είχε δημιουργήσει κατηγορίες για τις ταινίες και την Νανά την έβαλε στην κατηγορία «αρρώστιες, νοσοκομεία και ομοφυλοφιλία». Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι, και μάλλον δεν είναι λίγοι, που κατατάσσουν την ομοφυλοφιλία σαν αρρώστια. Και επίσης υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν να ξεχωρίσουν την ταυτότητα φύλου με τον σεξουαλικό προσανατολισμό.
INFO
Νανά / Λάρα Κρίστεν
Σκηνοθεσία: Λάρα Κρίστεν
Σενάριο: Lara Christen, Ίρις Κατσούλα
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Λάρα Κρίστεν
Μοντάζ: Ίρις Κατσούλα
Ήχος: Μυρτώ Χατζηανδρέου, Έλλη Χατζηχαραλάμπους
Μουσική: Δημήτρης Βέττας
Παραγωγός: Λάρα Κρίστεν
Φορμά: DCP Έγχρωμο
Χώρα Παραγωγής: Ελλάδα
Διάρκεια: 40′
Έτος Παραγωγής: 2015
Παγκόσμια εκμετάλλευση: Λάρα Κρίστεν
Πρόγραμμα προβολών
Φρίντα Λιάππα: Κυριακή, Μαρτίου 15, 2015 – 20:30
Τζον Κασσαβέτης:Τρίτη, Μαρτίου 17, 2015 – 17:30