Με όσες νότες αισιοδοξίας κι αν εμπλουτιστούν τα φετινά διαγγέλματα για την αποκατάσταση της δημοκρατίας, μελαγχολικός θα παραμείνει ο τόνος τους. Ακόμα κι αν αυτοεκβιαζόμενοι προσεγγίσουμε τα πράγματα με «θετική σκέψη», και πάλι θα μετρήσουμε περισσότερα προβλήματα παρά παρηγορητικά σημάδια. Κατά κοινή ομολογία, δεν βρισκόμαστε πια στην περίοδο που η μείωση της δημοκρατίας οφειλόταν πρωτίστως στη δράση εξωθεσμικών κέντρων. Σήμερα, στα χρόνια των Μνημονίων, η επίσημη Ελλάδα, όπως αναγνωρίζουν και οι κρατούντες, έχει συνυπογράψει τη μείωση της εθνικής της κυριαρχίας, άρα και την κολόβωση της δημοκρατίας της.
Καθημερινά μιλάμε για ελευθερία, ιδίως στην Ελλάδα, χώρα γεννημένη από επανάσταση, και από τις ελάχιστες που έκαναν εθνικό ύμνο έναν Ύμνο στην Ελευθερία. Ωστόσο τι σημαίνει αυτή η λέξη; Για μερικούς να μπορείς να τρέχεις ανεμπόδιστος στην εθνική, για άλλους να έχεις καταναλωτικές επιλογές. Οι πολιτικοί φιλόσοφοι είναι πιο απαιτητικοί. Ο Ηζάια Μπέρλιν διέκρινε μεταξύ θετικής και αποθετικής ελευθερίας, δυο ανταγωνιστικών μεταξύ τους εννοιών. Αποθετική ελευθερία είναι, χονδρικά, η δυνατότητά σου να ζεις ελεύθερος από εξωτερικούς καταναγκασμούς, ενώ θετική ελευθερία η δυνατότητα που σού δίνει η κοινωνία να ζεις με τον τρόπο που εσύ ο ίδιος προτιμάς.
«Θα ήθελα να ζητήσω από όλους σας να μη συνεχίσετε αυτήν τη στιγμή τη συζήτηση για νέο κούρεμα… Δεν είναι πρός το συμφέρον σας». Αυτά είπε ο Wolfgang Schaeuble στην Αθήνα την προηγούμενη εβδομάδα. Δεν κατακρίνω τον υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας που αρνείται να συζητήσει σε αυτήν τη φάση διαγραφή του ελληνικού χρέους. Οι ομοσπονδιακές εκλογές στη Γερμανία απέχουν μόλις δύο μήνες. Δεδομένης της προσέγγισης του Βερολίνου στην αντιμετώπιση της κρίσης, φαντάζομαι ότι δεν υπάρχει πιο σίγουρος τρόπος να χάσεις ψήφους από το να πεις «εντάξει, λοιπόν, ας αρχίσουμε να είμαστε ρεαλιστές».
Δύο σημαντικά ραντεβού είχε την περασμένη Πέμπτη ο Ελληνας πρωθυπουργός, από τα οποία αποκόμισε «στα λόγια» γύρω στα 240 εκατομμύρια ευρώ. Το πρώτο ήταν με τον «μισητό» Γερμανό υπουργό Εξωτερικών, «τον ανθέλληνα, που πίνει το αίμα του λαού μας χειρότερα κι από την εποχή της οθωμανικής αυτοκρατορίας», όπως σημείωσαν ακόμα και φανατικοί υπέρμαχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα. Από το ραντεβού αυτό αποκόμισε η Ελλάδα περίπου 100 εκατομμύρια, αόριστες υποσχέσεις και 10 ώρες με κλειστή την Αθήνα από πάνοπλους αστυνομικούς. Το δεύτερο ραντεβού ήταν με την ηγεσία των...
Σε μια πρόσφατη έκθεση, είχα μια ενδιαφέρουσα συνομιλία με μια από τις νεότερες εργαζόμενες στην γκαλερί. Καθώς γύρισε την πλάτη της είδα ότι στο πίσω μέρος του t-shirt έγραφε: «Εξυπηρέτηση πελατών». Έμεινα έκπληκτη. Ολόκληρη η συζήτηση φάνηκε να καταρρέει, η εμπειρία μου από αυτή υποβιβάστηκε σε ένα είδος εμπορικής συναλλαγής. Η σχέση μου με την γκαλερί και με αυτό το ελκυστικό άτομο μετατράπηκε σε μια εργαλειακή, αγοραία ανταλλαγή.
Από κόμματα δεν κατέχω πολλά πράγματα αλλά νομίζω πως, μετά από αυτά που είπε ο Τσίπρας την Τρίτη στη Χαλκίδα, αυτά που θα συζητηθούν στο ιδρυτικό συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Δεν υποτιμώ τον καημό του άλλου για το τι θα γίνει με τις συνιστώσες, για το αν θα υπάρχουν λίστες και διάφορα άλλα απόλυτα βαρετά πράγματα, για εμένα που δεν κατέχω πολλά πράγματα από κόμματα, αλλά εντάξει ρε καρντάση, φτάνει με το μπίρι – μπίρι, θα το βαρεθεί το πόπολο και καλό είναι να μη βαρεθεί γιατί όλη αυτή η φάση που λες, για την κυβέρνηση της Αριστεράς, για το πόπολο γίνεται και όχι για να την αράξει σε καμία κυβερνητική καρέκλα η νυσταλέα κομματική γραφειοκρατία.